#Bezpieczeństwo pożarowe #Sektory rynku #Transport & logistyka

Dworzec Łódź Fabryczna – trasy kablowe do urządzeń ppoż.

Problemy z planowaniem tras kablowych przeznaczonych do technicznych urządzeń ppoż. w obiektach budowlanych

Janusz Sawicki
Instytut Bezpieczeństwa Pożarowego Nodex


Bezpieczeństwo pożarowe obiektów jest wymaganiem podstawowym nr 2 dla obiektów budowlanych i ujęte tam tezy dotyczące obszarów bezpieczeństwa pożarowego powinny być bezwzględnie w tych obiektach spełnione.
Duży udział w zapewnieniu akceptowalnego poziomu bezpieczeństwa pożarowego mają techniczne urządzenia, systemy i instalacje przeciwpożarowe. Integralną częścią tych systemów i instalacji są trasy kablowe, za pomocą których są one zasilane, kontrolowane i sterowane.

Trasy kablowe wraz z urządzeniami nośnymi i zamocowaniami wg § 187, pkt 3 Warunków Technicznych1) są określane zespołami kablowymi. Warunki techniczne definiują je następująco: „przewody i kable elektryczne oraz światłowodowe, zwane dalej zespołami kablowymi, stosowane w systemach zasilania i sterowania urządzeniami służącymi ochronie przeciwpożarowej, powinny zapewniać ciągłość dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału przez czas wymagany do uruchomienia i działania urządzenia, z zastrzeżeniem ust. 7. Ocena zespołów kablowych w zakresie ciągłości dostawy energii elektrycznej lub przekazu sygnału, z uwzględnieniem podłoża i przewidywanego sposobu mocowania do niego, powinna być wykonana zgodnie z warunkami określonymi w Polskiej Normie2) dotyczącej badania odporności ogniowej”.

Z tego zapisu wynikają następujące wnioski:

  1. Zespół kablowy składa się z kabli i przewodów oraz urządzeń nośnych, takich jak drabinki, koryt kablowych różnego rodzaju, uchwytów i innego rodzaju osprzętu mocującego o odpowiednich parametrach odporności ogniowej. Wszystkie te składowe są określone przez klasyfikację definiującą ich odporność na temperaturę pożaru. I tak przewody są klasyfikowane za pomocą właściwości dostarczania energii elektrycznej i sygnału w warunkach pożaru jako PH 15, 30, 60, 90, 120 dla kabli cienkich oraz P 15, 30, 60, 90 dla kabli grubych. Cały zespół kablowy i elementy nośne przyjęto oceniać zgodnie z normą DIN 4102-12 Zachowanie się materiałów i elementów budowlanych pod wpływem ognia. Część 12: podtrzymanie funkcji elektrycznych linii kablowych. Wymagania i badania. Są one klasyfikowane jako E 30, 60, 90.
  2. Zespół kablowy należy zawsze oceniać, biorąc pod uwagę rodzaj podłoża, do którego będą mocowane w obiekcie.
    O ile przesłanie pierwszego wniosku jest zrozumiałe, o tyle zapis wniosku drugiego może stanowić problem dla projektantów i wykonawców instalacji ppoż. Występuje on np. wtedy gdy obiekt budowlany ma klasę odporności ogniowej E, a ściany i elementy, do których mają być mocowane zespoły kablowe, są klasyfikowane jako EI 0.

Z praktyki Instytutu Bezpieczeństwa Pożarowego Nodex wynika, że urządzenia przeciwpożarowe, a więc również zespoły kablowe służące do zasilania tych urządzeń i sterowania nimi, są montowane w ostatnich etapach realizacji budowy obiektu, co jest zrozumiałe. Wydaje się natomiast błędem brak planowania tras kablowych w odniesieniu do urządzeń przeciwpożarowych w czasie tworzenia projektu architektonicznego. Ten błąd powoduje niewątpliwie zwiększenie kosztów i wydłużenie czasu inwestycji, a niekiedy uniemożliwia spełnienie wymagania podstawowego nr 2 zgodnie z obowiązującymi przepisami. W takich przypadkach są stosowane różne rozwiązania zamienne zwiększające zazwyczaj koszty instalacji przeciwpożarowych.

To bardzo dziwna sytuacja chociażby dlatego, że planowanie tras kablowych bytowych instalacji elektrycznych i sanitarnych jest dokonywane już w procesie realizacji projektu budowlanego. Operaty budowlane i projekty architektoniczne przewidują co prawda instalowanie technicznych urządzeń ppoż., takich jak wentylatory oddymiające, klapy odcinające, centrale sterujące i inne, niestety nie ma w nich wymagań dotyczących zespołów kablowych, czyli zapewnienia odpowiedniego podłoża lub konstrukcji nośnych do mocowania tras kablowych, a także przebiegu zespołów kablowych w rzeczywistym obiekcie budowlanym.

Fot. 1. Widok systemu nośnego siatkowych korytek kablowych do zasilania instalacji oddymiania grawitacyjnego
Fot. 2. Widok zespołu klap odcinających zamykających wlot do oddymiających wentylatorów wyciągowych

Tego rodzaju problemy wystąpiły m.in. w trakcie realizacji tras kablowych w obiekcie Dworca Łódź Fabryczna. Spełnienie postulatów dotyczących wykonania przeciwpożarowych zespołów kablowych zgodnie z przepisami wymagało od wykonawców tych zespołów olbrzymiej inwencji i niemałych nakładów finansowych. Z pomocą IBP Nodex zadanie to zostało wykonane pomyślnie i obiekt został odebrany.

Znamienne są tutaj dwa przypadki wymagające rozwiązania problemów z przeciwpożarowymi trasami kablowymi: pierwszy to zespoły nośne w hali głównej służące do sterowania i zasilania instalacji oddymiania grawitacyjnego, drugi to sterowanie i zasilanie przeciwpożarowych klap odcinających otwierających otwory oddymiania mechanicznego. Przypadki te zaprezentowano na fot. 1 i 2.
W obu przypadkach należało zastosować specjalne rozwiązania i zabiegi techniczne, które pozwoliły na zrealizowanie zasilania urządzeń przeciwpożarowych i sterowania nimi.

Podsumowanie
W artykule nie opisano szczegółowych rozwiązań technicznych zastosowanych w obiekcie Dworca Łódź Fabryczna. Przytoczone przykłady obrazują problem, jaki napotykają wykonawcy instalacji przeciwpożarowych. Ważne, by architekci i specjaliści, którzy opracowują operaty i scenariusze pożarowe w początkowej fazie tworzenia projektu budowlanego, zwrócili uwagę na to, aby problemy związane z rzeczywistym sposobem prowadzenia i mocowania przeciwpożarowych zespołów kablowych były rozwiązywane w początkowej fazie realizacji budowy.
Takie działania powinny być związane z uczestnictwem w procesie projektowym ekspertów, którzy potrafią w sposób właściwy i zgodny z przepisami ocenić i zaproponować rozwiązanie tych problemów. Wszystkich zainteresowanych zapraszam do dyskusji na ten temat na stronach IBP Nodex.

1) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. z późniejszymi zmianami w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. nr 56, poz. 461).
2) PN-EN 1363-1:2001 Badania odporności ogniowej – Część 1: Wymagania ogólne.

Zostaw komentarz

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.