– opowiada Marcin Pikul, PESA Bydgoszcz

Jakie zabezpieczenia techniczne
stosuje się obecnie w pojazdach szynowych?
Poziom zabezpieczenia pojazdów szynowych różni się w zależności od typu danego pojazdu. Dzisiaj najlepiej zabezpieczone jest metro – i jest to trend ogólnoświatowy. W tym przypadku systemy elektroniczne wykorzystuje się do monitorowania zagrożeń we wszystkich obszarach eksploatacji. Priorytetem jest zagwarantowanie bezpieczeństwa pasażerom w automatycznym ruchu pojazdów w systemie UTO (Unattended Train Operation). Kolejnymi typami pojazdów pod względem zaawansowania systemów zabezpieczeń są pociągi elektryczne (EMU), pociągi spalinowe (DMU), tramwaje, wagony pasażerskie i lokomotywy.

Jakie różnice w wymaganiach dotyczących zabezpieczeń pojazdów szynowych dostrzega Pan na rynkach zagranicznych?
Każdy kraj ma specyficzne wymagania. W sektorze kolejowym w Europie są one częściowo regulowane przepisami
interoperacyjności TSI dotyczącymi zdolności systemu kolei do zapewnienia bezpiecznego i nieprzerwanego przejazdu pociągów. Poziom zaawansowania systemów jest jednak różny i w dużej mierze zależy od infrastruktury, w której pojazdy są eksploatowane.
W sektorze lekkich pojazdów szynowych natomiast występują znacznie większe różnice w zakresie zaawansowania instalowanych systemów zabezpieczeń. Wynika to w głównej mierze z tego, że poszczególne państwa zazwyczaj nie normalizują wymagań dotyczących tramwajów poruszających się w wydzielonej infrastrukturze danego miasta.

Czy wymagania obowiązujące na polskim rynku znacząco odbiegają od zagranicznych?
Wymagania obowiązujące w Polsce w zakresie pojazdów kolejowych są zgodne z wymaganiami europejskimi TSI. Natomiast przepisy dotyczące tramwajów definiują systemy bezpieczeństwa jedynie w bardzo wąskim zakresie – w zasadzie tylko podstawowe bezpieczeństwo ruchu pojazdów w warunkach miejskich. W Polsce nie ma określonych wymagań dla systemów przeciwpożarowych,
antykolizyjnych czy monitoringu wizyjnego. Każdy klient dostosowuje je do swoich potrzeb.

Czy wszystkie pojazdy są wyposażane w kamery dozorowe?
Rzeczywiście, obecnie wszyscy zamawiający zgłaszają zapotrzebowanie na systemy monitoringu wizyjnego wraz z zapisem danych. Jeśli zaś chodzi o szczegółowe specyfikacje, to poszczególni klienci przedstawiają nam swoje konkretne wymagania.

Jak przedstawia się sytuacja w odniesieniu do czujek dymu?
Jeśli chodzi o tę kwestię, to nie wszystkie pojazdy są wyposażane w czujki dymu. W tym przypadku zależy to od wymagań klienta. W niektórych pojazdach natomiast są instalowane systemy gaszenia pożarów, szczególnie w sektorze DMU (Diesel Multiple Units).

Czy urządzenia i systemy zabezpieczeń technicznych są dobierane przez producenta pojazdów, czy jednak są to elementy instalowane według specyfikacji zamawiającego?
Specyfikacja zamawiającego dotyczy konkretnej serii pojazdów. Jeżeli zamawiający zgłasza dodatkowe wymagania w tym zakresie, to wtedy wszystkie pojazdy wymienione w danym zamówieniu, czyli serii, zostają wyposażone w odpowiednie systemy. Jeśli natomiast chodzi o branżę kolejową, to tutaj pojęcie produkcji seryjnej w rozumieniu automotive praktycznie nie istnieje. W tym przypadku serie liczą od jednego do maksymalnie kilkuset pojazdów.

Czy zdarza się, że klient zamawia pojazdy bez urządzeń i systemów zabezpieczeń technicznych, a wyposaża je we własnym zakresie?
Samodzielne doposażenie pojazdów przez zamawiającego w okresie gwarancji jest niedozwolone. I zawsze to podkreślamy. W przypadku zakupu nowych pojazdów klient definiuje swoje wymagania przed etapem projektowania i produkcji. Doposażeniu podlegają jedynie „stare” pojazdy eksploatowane już przez klienta.
Ewentualne doposażenie pojazdów w systemy zabezpieczeń w pierwszych latach eksploatacji może wynikać ze zmiany infrastruktury, w której pojazd jest eksploatowany. Dzieje się tak na przykład, gdy pojawiają się plany wykorzystania pojazdu do obsługi krajowych i zagranicznych połączeń kolejowych.

Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Mariusz Kucharski

PESA Bydgoszcz SA  to największy polski producent pojazdów szynowych na potrzeby transportu kolejowego (lokomotywy, zespoły trakcyjne, wagony)  i miejskiego (tramwaje). Firma świadczy także usługi w zakresie modernizacji, napraw i przeglądów taboru.