Eifeh Strom
a&s International

Dbanie o bezpieczeństwo jest priorytetem każdego zarządcy budynku, dlatego wdrożenie systemu zabezpieczeń technicznych i ochrony życia w obiektach komercyjnych nie podlega dyskusji. Ponadto odgrywają one istotną rolę w zwiększaniu „inteligencji” budynków.

Na inteligentny budynek składa się wiele systemów, ale żaden obiekt nie stanie się inteligentny, jeśli nie zapewni się w nim odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Projektanci Smat Building dużą wagę przykładają do integrowania systemów przeciwpożarowych, sygnalizacji włamaniami oraz kontroli dostępu, które są kluczowymi komponentami wpływającymi na inteligencję budynku.

Rosnące znaczenie zabezpieczeń technicznych
Firma analityczna Markets and Markets uważa silną potrzebę poczucia bezpieczeństwa i ochrony życia za główny czynnik rozwoju rynku inteligentnych budynków.

Bezpieczne, chronione środowisko przekłada się na jego wygodę i efektywność – twierdzi Joe Oliveri, wiceprezes i dyrektor działu Security for Building Technologies and Solutions w firmie Johnson Controls. Dzięki zintegrowanemu, kompleksowemu systemowi zabezpieczeń technicznych, ochrony przeciwpożarowej i ratowania życia zarządzający obiektami są lepiej przygotowani do minimalizowania zagrożeń i mogą skupić się na tym, co najważniejsze: bezpiecznym, chronionym środowisku, maksymalnej efektywności i dostępności oraz właściwym bilansie kosztów. Wraz z rozwojem inteligentnych technologii zwiększają się też możliwości rozwiązań safety i security oraz utrzymania fizycznych systemów budynkowych i lepszej obsługi użytkowników. Elektroniczne systemy zabezpieczeń, które można zintegrować z innymi systemami budynkowymi, zapewniają większe korzyści niż jako działające w oderwaniu od siebie systemy. Współpracując z innymi systemami budynkowymi, ograniczają ryzyko, a także zwiększają efektywność i wydajność obiektów.

Jako najważniejsze systemy zabezpieczeń, które w inteligentnych budynkach stają się niezbędne, Aseem Joshi, dyrektor indyjskiego oddziału Honeywell Building Solutions, wskazuje systemy przeciwpożarowe, kontroli dostępu, wykrywania włamań i dozoru wizyjnego o jakości HD z analityką obrazu oraz bezpieczne metody autoryzacji. Istotne jest zarządzanie zgodnością ze standardami w odniesieniu do systemów kontroli dostępu spełniających wymagania norm oraz możliwość generowania dla użytkownika raportów z operacji transakcyjnych, zapewnienie cyberbezpieczeństwa, w tym szyfrowanej komunikacji i bezpiecznego, spełniającego standardy przechowywania danych.

Jak twierdzi Luis Suau, odpowiedzialny za technologie w Kinetic Industrial Products w firmie Cisco Systems, „cyfryzacja” budynków stopniowo obejmuje wszystkie systemy budynkowe, chociaż systemy ratujące życie, np. sygnalizacja pożarowa, z perspektywy integracji wciąż pozostaje systemem odrębnym. Systemy sygnalizacji pożarowej w rzeczywistości posiadają interfejsy, dzięki którym inne systemy mogłyby otrzymywać powiadomienia o pożarze. Zadania dla technologii cyfrowego budynku obejmują obecnie zapewnienie dodatkowego powiadamiania w reakcji na alarm, ułatwianie bezpiecznej ewakuacji użytkowników z budynku, wspomaganie identyfikacji fałszywych alarmów poprzez skorelowane działanie czujników, wykrywanie zajętych przestrzeni (z liczeniem użytkowników) w sytuacjach krytycznych, co służbom ratunkowym ułatwia działanie – podkreśla L. Suau.

Integracja zabezpieczeń: zagrożenia i korzyści
Integrowanie różnych systemów ma kluczowe znaczenie w tworzeniu inteligentniejszego, zoptymalizowanego i energooszczędnego budynku, lecz osiągnięcie tego nie zawsze jest łatwe.
Zdaniem Jima Nannini, wiceprezesa firmy Johnson Controls, w wielu przypadkach wyzwaniem staje się stworzenie inteligentnego, efektywnego i skomunikowanego środowiska przy użyciu tradycyjnego podejścia do integrowania różnych technologii w budynkach. Dzięki zaangażowaniu inwestorów w początkowej fazie budynki mogą być projektowane i budowane z myślą o efekcie końcowym. Nie powinny być tylko zbiorem systemów, ale w efekcie integracji muszą być postrzegane jako funkcjonalna całość – mówi szef Johnson Controls.

Korzyściami z wprowadzania integracji systemowej w obiektach są optymalizacja systemów, oprogramowania i infrastruktury sieciowej, możliwość powiększania budżetu technologicznego, zdolność do przyciągania i zatrzymywania pracowników, mieszkańców i innego typu użytkowników, ulepszona komunikacja, zwiększona efektywność i przepływ pracy, infrastruktura przygotowana na wyzwania przyszłości i elastyczność w aranżacji przestrzeni, a także możliwość rozwoju następującego z ewolucją technologii i potrzeb komunikacyjnych – wyjaśnia J. Nannini.

Integracja prowadzona po zakończeniu budowy, gdy systemy zostały już zainstalowane, jest bardziej kosztowna i czasochłonna, a także trudniejsza. W związku z tym przedstawiciel Johnson Controls zaleca, by wdrażanie systemów od razu obejmowało ich integrację, dzięki czemu staną się bardziej inteligentne i zrównoważone oraz lepiej przygotowane pod kątem przyszłych innowacji (lub wdrażano system zabezpieczeń już zintegrowany).

Wydajny, inteligentny budynek z solidnym systemem zabezpieczeń umożliwia użytkownikom i personelowi obiektu wykonywanie swoich zadań w sposób wygodny, łatwy i efektywny.

Jeśli chodzi o kwestie współpracy różnych systemów, duże znaczenie ma integracja z systemem kontroli dostępu. Kontrola dostępu jest kluczowym komponentem systemu zabezpieczeń budynków. Obecnie jej rola wzrasta, a integracja z innymi systemami daje holistyczny obraz procesów budynkowych umożliwiający inteligentniejszą analizę i lepsze podejmowanie decyzji – twierdzi J. Oliveri. Przedstawia, w jaki sposób system kontroli dostępu może być zintegrowany z podstawowymi systemami budynkowymi, takimi jak ogrzewanie i klimatyzacja, w celu zwiększenia efektywności i oszczędności. Kiedy wszystkie te systemy działają jako jeden, czujniki ogrzewania i klimatyzacji mogą wykorzystywać dane agregowane przez system kontroli dostępu, by sprawniej automatyzować zarządzanie temperaturą – na podstawie liczby ludzi przebywających w danym pomieszczeniu lub obszarze.

Innym przykładem jest oświetlenie, które może być zintegrowane i zarządzane także przez system kontroli dostępu. Wtedy światła zapalają się i gasną, gdy ludzie wchodzą do pomieszczenia i opuszczają je. Bardziej rozbudowany wariant zakłada regulację natężenia lub zmianę barwy zgodnie z indywidualnymi upodobaniami i ustawieniami – kreśli wizję J. Oliveri. Jego zdaniem ważna jest także integracja systemów przeciwpożarowych mająca na celu ograniczanie ryzyka fałszywych alarmów. Efektem jest bardziej holistyczne podejście do zarządzania i kontroli. Przykładowo, kiedy operator dostaje sygnał, że aktywował się detektor dymu, może lepiej ocenić sytuację, wykorzystując inne narzędzia, np. system dozoru wizyjnego i kontrolę temperatury. Dzięki temu może sprawniej zarządzać incydentem, znajdując odpowiedzi na pytania, czy to fałszywy alarm, czy należy wezwać straż pożarną, jak bardzo są zagrożone osoby przebywające w budynku, czy należy użyć masowego powiadamiania z instrukcjami ratunkowymi – wyjaśnia.

Bezpieczeństwo IT w inteligentnych budynkach
Budynek inteligentny jest połączony z siecią IT, a to oznacza, że może stać się celem cyberataków. Cyfryzacja infrastruktury budynkowej to nowy i szybko rosnący obszar technologiczny. Z perspektywy bezpieczeństwa IT można w nim wyróżnić dwa podejścia: konsumenckie i biznesowe. Firmy wymagają bardziej zaawansowanych zabezpieczeń, które mają je chronić przed utratą wrażliwych danych biznesowych.

Ponieważ dla wielu producentów świat sieci jest czymś nowym, mogą przykładać zbyt małą wagę do bezpieczeństwo swoich produktów. Inni z kolei mogą kierować się podejściem konsumenckim. W wyniku ciągłego rozwoju produktów, wynikającego z dużego zapotrzebowania rynku, powstają rozwiązania, które funkcjonalnie są zgodne z zamierzonym przeznaczeniem (oświetlenie, HVAC itp.), ale nie są dojrzałe z punktu widzenia bezpieczeństwa sieciowego – mówi L. Suau, odpowiedzialny za technologie w dziale Kinetic Industrial Products firmy Cisco Systems. Wprawdzie postęp technologiczny sprawił, że obecnie wielu z nich wykorzystuje komputery, to wciąż nie mają dostatecznej wiedzy, jak instalować i testować komunikację sieciową.

Braki kompetencji mają skalę globalną, ale są szczególnie odczuwalne na rynku europejskim, gdzie 30% firm boryka się z wakatami na stanowiskach specjalistów ds. bezpieczeństwa IT. Niewiele lepiej jest w USA, gdzie 27% firm wykazuje niedobór takiego personelu. Lepiej jest w Azji – tam jest tylko 22% wakatów. Brak specjalistów może być zarówno groźny, jak i kosztowny. Z tego powodu firmy stają się podatne na ataki, których skutkiem są straty finansowe i wizerunkowe – podano w raporcie firmy analitycznej Memoori. Aby wypełnić luki kompetencyjne, potrzebne są edukacja i zwiększenie liczby szkoleń.

Memoori szacuje, że pomimo braku specjalistycznej wiedzy pracowników globalne przychody w branży cyberbezpieczeństwa w budynkach osiągną wartość 8,7 mld USD do roku 2021 (w 2016 r. było to 4,3 mld USD). Jest silna korelacja pomiędzy rynkiem budynkowego IoT (Internetu Rzeczy) a rynkiem cyberbezpieczeństwa dla inteligentnych budynków. Szybki wzrost liczby inteligentnych urządzeń w połączeniu ze stałą obawą przed cyberzagrożeniami i utratą prywatności, a także coraz liczniejsze przypadki cyberataków na inteligentne budynki doprowadzą na tym rynku do zwiększenia zapotrzebowania na sprzęt, oprogramowanie i usługi związane z bezpieczeństwem IT – napisano w raporcie.

Bezpieczniejsze budynki to inteligentniejsze budynki
Według danych firmy Honeywell ludzie spędzają od 80 do 90% życia w budynkach. Dlatego tak ważne jest, by zapewniały bezpieczeństwo ludziom, pojazdom i mieniu.
Budynek, będąc miejscem pracy, zamieszkania czy rozrywki, musi dobrze służyć osobom w nim przebywającym. Powinien więc być wyposażony w zabezpieczenia chroniące przed intruzami i inne narzędzia ochrony, zapewniać środki reagowania na katastrofy, uwzględniać bezpieczeństwo i wygodę pracowników oraz mieszkańców – wymienia Aseem Joshi. Inteligentne budynki spełniają te zadania najefektywniej.