William Pao
a&s International

Nikogo nie trzeba przekonywać, że flota odgrywa kluczową rolę w sprawnym działaniu łańcucha dostaw. Od tego, jak się nią zarządza, w dużym stopniu zależy terminowość dostaw półproduktów i towarów. Menedżerowie są zatem zainteresowani zaawansowanymi rozwiązaniami, które usprawnią śledzenie przesyłek, monitorowanie pracy kierowców i kontrolę stanu floty.

Obecnie rozwiązania do zarządzania flotą korzystają głównie z technologii sieci komórkowych 3G/4G. Dzięki coraz szerzej dostępnej technologii piątej generacji, oferującej masową łączność, ogromne szybkości i niewielkie opóźnienia, menedżerowie mogą wykonywać swoje zadania efektywniej. Przyjrzyjmy się zarządzaniu flotą w technologii 5G i temu, jakie korzyści może ona przynieść zarówno operatorom, jak i kierowcom.

Efektywne zarządzanie flotą w 5G

Producenci i usługodawcy muszą korzystać z flot, żeby na czas dostarczać towary do odbiorcy. W skład flot mogą wchodzić różne pojazdy – ciężarówki i autobusy, a nawet statki i samoloty. Do rynków wertykalnych, które w największym stopniu opierają się na flotach do transportu towarów, należą przetwórstwo ropy i gazu, górnictwo, budownictwo, handel detaliczny, usługi komunalne i gospodarka odpadami.

Firmy obsługujące floty borykają się z licznymi problemami i wyzwaniami. Transportowane towary i aktywa są narażone na uszkodzenia i kradzieże, straty mogą być poważne. Innym wyzwaniem są koszty paliwa – wybranie złej trasy często oznacza nadmierne zużycie paliwa. Trudno również w porę reagować, gdy kierowca jedzie nieostrożnie lub zbyt wolno. Menedżerowie flot chętnie więc sięgają po zaawansowane technologie, aby stawić czoła wszystkim wyzwaniom i skuteczniej monitorować pojazdy. Rozwój Internetu Rzeczy umożliwia przesyłanie danych wizyjnych z trasy i danych dotyczących pojazdu do centrum zarządzania, zapewniając tym samym większą świadomość sytuacyjną. Wzrastający popyt na tego typu rozwiązania przyczyni się do ich rozwoju w najbliższym czasie. Według badań analityków z Market Research Future rynek rozwiązań do zarządzania flotą będzie rósł do 2023 r. w tempie 22% rocznie.

Tym, co wyróżnia sieci 5G od powszechnych jeszcze technologii telefonii komórkowej 3G i 4G, jest praca z mniejszymi komórkami i wykorzystanie fal milimetrowych, obsługa dużo większego ruchu komórkowego za pośrednictwem stacji bazowych z wieloma wejściami i wieloma wyjściami (większa przepustowość) oraz uzyskanie pełnego dupleksu, w przeciwieństwie do obecnych stacji bazowych, które w tym samym czasie mogą albo odbierać, albo transmitować sygnały. W rezultacie sieci 5G zapewniają większe prędkości, minimalne opóźnienia i obsługę ogromnej liczby urządzeń. Oznacza to zatem lepszą komunikację, oszczędność energii i kosztów oraz wyższą produktywność.

5G, zasilając ekosystem Internetu Rzeczy, pozwoli usprawnić śledzenie towarów na całej ich drodze w łańcuchu dostaw. Czujniki IoT dostarczają w czasie rzeczywistym informacji o stanie towaru, krytyczne np. dla artykułów wrażliwych na temperaturę, takich jak żywność czy skomplikowana czuła elektronika. Gdy przedmioty są w drodze, bezzwłoczne śledzenie informacji dostarczanych przez urządzenia IoT może np. ułatwić procesy zarządzania przesyłką czy określić liczbę dni potrzebnych na odnalezienie towarów zagubionych – napisano w poście CTIA, amerykańskiego stowarzyszenia branżowego reprezentującego przemysł łączności bezprzewodowej w tym kraju.

Lepszy ogląd sytuacji dzięki stałej łączności z kierowcą, ciężarówką i ładunkiem umożliwia efektywniejsze planowanie i koordynację wysyłek. Ułatwia to pracę i pomaga skrócić czas przestoju kierowców. Operatorzy zarządzający flotą z pewnością skorzystają na dostępie do Internetu szerokopasmowego, łączności z istniejącymi sieciami komunikacyjnymi i wysokim poziomie produktywności. Poprawi się komunikacja pojazd–pojazd oraz pojazd–infrastruktura, co przyniesie oszczędności energii i kosztów, a tym samym wzrost rentowności.

Wykorzystanie sieci 5G znacząco wpłynie na zarządzanie flotą, zwiększając jej wydajność operacyjną i cykl życia. Menedżerom dostarczy danych w czasie rzeczywistym m.in. o zachowaniu kierowców, warunkach i efektywności tras. Te dane można uwzględniać we wskaźnikach wydajności całej organizacji – powiedział Shaurya Singh, analityk branżowy ds. bezpieczeństwa w firmie Frost & Sullivan.

Sposoby na usprawnienie pracy menedżerów floty

5G ma wiele zalet w zarządzaniu flotą pojazdów. Szybka i masowa łączność bezprzewodowa z Internetem zapewnia transmisję i analizę złożonych danych w czasie rzeczywistym, co pozwala menedżerom monitorować kierowców, sprawdzać stan floty czy planować trasy.

Menedżerowie flot zmagają się z licznymi wyzwaniami i problemami. Kradzieże, zniszczenia ładunków, awarie pojazdów z powodu braku odpowiedniej konserwacji czy wypadki spowodowane nieostrożną jazdą mogą przynieść poważne straty. Zaawansowane rozwiązania do zarządzania flotą stanowią więc realną pomoc w radzeniu sobie z tymi trudnościami.

Obecnie rozwiązania do zarządzania flotą wykorzystują głównie technologie komórkowe 3G/4G, które dziś stają się już niewydolne. Ich bariery i ograniczenia może rozwiązać sieć 5. generacji. Sieci 3G/4G nie dają pełnego oglądu sytuacji, gromadzenie danych jest fragmentaryczne, płytkie analizy nie zwiększają wydajności operacyjnej. Sieć 5G pomoże sprostać tym wyzwaniom dzięki zmniejszeniu opóźnień, co skutkuje zwiększoną reakcją sieci, szybszą transmisją danych w czasie rzeczywistym oraz ulepszoną obsługą czujników i urządzeń IoT – podkreślił powiedział Shaurya Singh.

Menedżerowie operacyjni za pośrednictwem aplikacji AI (arttifical intelligence) i BI (business intelligence) będą mogli wykorzystywać i przetwarzać dane w szybszych sieciach i platformach opartych na sztucznej inteligencji. Zastosowanie tych technologii zapewni informacje predykcyjne, a nie mnóstwo danych historycznych. To poprawi wyznaczanie tras i wydajność jazdy oraz załadunku, wraz z przydzielaniem najlepszych pojazdów i kierowców do określonego zadania na podstawie kosztów, konserwacji i niezawodności.

Ogólnie 5G może pomóc menedżerom flot osiągnąć lepszą wydajność na różne sposoby. Są one rozwiązane w następujący sposób.

Monitorowanie stanu pojazdu i opłat

Nie ma nic bardziej niepożądanego niż posiadanie awaryjnych ciężarówek lub pojazdów, których naprawa może być kosztowna. Monitorowanie stanu pojazdu jest zatem ważnym aspektem zarządzania flotą, które może być wsparte przez sieć 5G gwarantującą duże prędkości i mniejsze opóźnienia. Stosując czujniki i zaawansowane analizy, menedżerowie flot i kierowcy uzyskają informacje nt. stanu urządzeń i terminów obsługi pojazdów, dokładnej lokalizacji poruszających się pojazdów, zużycia paliwa oraz powiadomienia o kolizjach. Ponadto 5G pozwoli skutecznie śledzić i monitorować ładunki, które mogą być przedmiotem kradzieży i uszkodzeń. Zmniejszy to ryzyko zniszczenia ładunku i sprawi, że precyzyjne planowanie tras ciężarówek i koordynacja wysyłek będzie łatwiejsze.

Oszczędności dzięki optymalizacji trasy

Dzięki 5G stała łączność w czasie rzeczywistym między pojazdami a centrum operacyjnym może oznaczać błyskawiczne planowanie optymalnych tras. Sieci 5G poprawią efektywność przejazdu, ostrzegając o korkach i kolizjach, poprowadzą kierowców z ominięciem dróg zatłoczonych lub niebezpiecznych. Pozwoli to skrócić czas podróży i zużyć mniej paliwa.

Monitorowanie kierowcy

Menedżerowie flot mogą również stosować 5G do prewencyjnego monitorowania kierowców. Szybka transmisja danych przełoży się na wzrost efektywności operacyjnej. Czujniki i analiza danych dostarczą informacji nt. zachowania kierowców, takich jak niebezpieczna jazda, gwałtowne hamowanie, czas pracy na biegu jałowym, przekroczenie prędkości, niezapięcie pasów bezpieczeństwa czy „senna” jazda. Operatorzy flot, korzystając ze zgromadzonych danych, mogą w tym zakresie szkolić kierowców.

Technologie, które dzięki 5G lepiej chronią kierowców ciężarówek

Kierowcy ciężarówek i innych typów pojazdów są cennym atutem firmy. Zapewnienie im bezpiecznej i wygodnej pracy jest nadrzędne w zarządzaniu flotą. W tym aspekcie 5G może pomóc kierowcom zachować bezpieczeństwo i wydajność na drodze. Nie zawsze jednak wszystko przebiega płynnie. Pokazują to następujące statystyki:

• system raportowania i analiz ofiar śmiertelnych Departamentu Transportu USA podaje, że w 2017 r. we wrakach ciężarówek zginęło 4102 osoby (wzrost o 52% od 2009 r.);
• wg badania przeprowadzonego przez Federalną Administrację Bezpieczeństwa Przewoźnika Samochodowego USA najczęstszymi przyczynami wypadków ciężarówek są uszkodzenia mechaniczne (najczęściej opon), nowe trasy i zmęczenie kierowcy;
• amerykańskie centrum kontroli i zapobiegania chorobom podaje, że 24% kierowców przyznaje się, iż „często” kontynuuje jazdę pomimo zmęczenia, złej pogody lub dużego ruchu, natomiast 47% wyznało, że nadal jeździ w takich warunkach „czasami”. Co najmniej jeden wypadek w pracy zawodowej zgłosiło 35% kierowców.

Kierowcy coraz chętniej sięgają po urządzenia IoT i generowane przez nie dane, z których wszystkie mogą posiłkować się 5G. Są technologie, które skutecznie chronią kierowców dzięki zastosowaniu 5G. Oto one:

Telematyka. Coraz częściej ciężarówki są wyposażone w telematykę i czujniki, które kontrolują stan pojazdu i wykrywają nieregularności wzorców jazdy. Kierowcy będą proaktywnie korzystać z technologii i czujników obsługujących sieci 5G, pomocnych w wyborze trasy, unikaniu kolizji, jeździe zgodnie z ograniczeniami prędkości, a także dostarczających w czasie rzeczywistym informacji o stanie trasy, powiadomień o pracy urządzeń oraz pozwalających kontaktować się ze służbami ratunkowymi w razie wypadku – wyjaśnił S. Singh z Frost & Sullivan.

V2X. Dzięki 5G można usprawnić pracę czujników w pojeździe i jednostkach pokładowych, które mogą komunikować się z innymi pojazdami i urządzeniami w ramach schematów pojazd–pojazd (V2V) oraz pojazd–wszystko (V2X). Sieci 5G wspomogą kierowców w poruszaniu się w zatłoczonych miejscach, udostępnią wgląd w informacje o korkach, wspomogą jazdę przy słabej widoczności, ulepszą ostrzeżenia przed kolizjami czy o zbyt bliskiej odległości między pojazdami. Dzięki szybszej komunikacji czujników kierowcy zwiększą swoje możliwości unikania kolizji.

Wideo. Kamery dozorowe mogą być oczami ciężarówki. Dzięki 5G transmisja wizji będzie szybsza i płynniejsza. Ze względów bezpieczeństwa systemy kamer coraz częściej stosuje się w kabinie ciężarówki. Sieć 5G umożliwi częstsze oglądanie treści wideo niż tradycyjne nagrania przechowywane w kamerze jako kopia zapasowa. Za pomocą 5G można w czasie rzeczywistym zobaczyć, co robi kierowca, i zweryfikować jego deklaracje.

Wyzwania

Chociaż sieć 5G ma wiele zalet dla zarządzających flotą pojazdów, nadal różne bariery powodują wahania wśród użytkowników. Dotyczą one infrastruktury 5G, kosztów i cyberbezpieczeństwa.

Obecnie głównym nurtem telefonii komórkowej jest nadal technologia 4G. Chociaż popularność 5G rośnie, jej infrastruktura nie jest jeszcze dojrzała. Jej zasięg będzie różny w zależności od kraju, a także w obszarach miejskich i wiejskich. 5G opiera się na wykorzystaniu wielkich częstotliwości, co sprawia, że jest szczególnie przydatna na obszarach o dużym zagęszczeniu, natomiast nie jest dobrze przystosowana do obszarów wiejskich lub terenów rozległych. To z kolei może wpłynąć na wydajność rozwiązań wykorzystywanych w zarządzaniu flotą przy użyciu 5G. Istnieją ogromne różnice pod względem dojrzałości infrastruktury 5G, nawet w USA czy Kanadzie.

Zasięg sieci 5G szybko rośnie, ale w najlepszym przypadku jest nadal nierówny, zwłaszcza poza centrami miejskimi, co poważnie ogranicza jej praktyczną użyteczność w rozwiązaniach do zarządzania flotą. Wprawdzie korzyści wynikające z małego poboru mocy 5G są fascynujące, jednak słaby zasięg na obszarach wiejskich i oddalonych jest ich główną wadą.

Wątpliwości związane z migracją do 5G

Migracja do 5G może być ogromnym przedsięwzięciem dla operatorów flot, którzy nadal korzystają z technologii komórkowych 3G i 4G. Będzie musiała wiązać się z opłatami za nowy sprzęt, urządzenia i usługi. Większość flot wykorzystuje sieci 3G i 4G w urządzeniach komunikacyjnych, elektronicznych urządzeniach rejestrujących i systemach śledzenia, a przejście na 5G zajmie im dużo czasu i będzie wymagało inwestycji.

Uaktualnianie starszej technologii w całej flocie to doniosłe zadanie, dlatego menedżerowie flot powinni ściśle współpracować z dostawcami technologii i konsultantami ds. bezpieczeństwa, aby zapewnić płynne i bezpieczne przejście oraz uniknąć przerw w świadczeniu usług – stwierdził S. Singh. – Ale prawdziwe pytania brzmią: jaki będzie tego koszt? Czy te usługi są godne uwagi czy niezbędne? Czy pozostaną niszowe, jeśli niewiele flot będzie je subskrybować, ponieważ to dodatkowo zwiększy opłatę za usługę?

Wyzwaniami dla operatorów flot będą koszty, dostępność sprzętu, bieżąca oczekiwana żywotność sprzętu i zasięg. Rozważania skupią się też na doświadczeniu użytkownika – jak przejść z sieci o niższej szybkości i jak dostosowują się do tego aplikacje. Zgodnie z historycznymi trendami, konsekwencje kosztowe przyjęcia 5G spowodują na początku powolny ich wzrost. Obejmą niezbędny sprzęt do obsługi rozwiązań 5G, a także koszty danych. Wraz z rozwojem i upowszechnieniem koszty spadną do poziomów komercyjnie akceptowalnych przez operatorów.

Bezpieczeństwo cybernetyczne

Kolejnym wyzwaniem dla operatorów flot, którzy będą chcieli wdrożyć 5G, jest cyberbezpieczeństwo. Bez odpowiedniej ochrony urządzenia stosowane w zarządzaniu flotą mogą być narażone na cyberataki lub przejęcie przez wrogie podmioty, które wykorzystają je jako drogę do dalszych ataków, zagrażając flotom i, co gorsza, życiu kierowców.

Ataki takie jak DoS/DDoS, zdalny dostęp czy przejęcie kontroli nad pojazdem w celu przeprowadzenia ataku, awaria infrastruktury 5G spowodowana włamaniem prowadzącym do zatorów w ruchu i atak na bazę danych będą szkodzić flocie i całej sieci transportowej kraju. Operatorzy flot powinni mieć na uwadze cyberbezpieczeństwo. Odegra zasadniczą rolę w utrzymaniu bezpieczeństwa flot i nie będzie przyciągać negatywnej uwagi mediów – powiedział S. Singh. – Środkami, jakie można zastosować, są ochrona punktów końcowych, wzmacnianie sieci 5G, inwestowanie w technologie cyberbezpieczeństwa, szyfrowanie oprogramowania, a także przestrzeganie najlepszych praktyk.