Polska zajmuje 7. miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby ekspertów pracujących nad rozwojem lub wdrożeniem sztucznej inteligencji (artificial intelligence, AI) i jednocześnie 1. miejsce w regionie krajów Europy Środkowo-Wschodniej (CEE). Pozostałe dane dotyczące ekosystemu AI nie są już tak optymistyczne, mimo że polskie firmy udowadniają, że zastosowanie sztucznej inteligencji to nie jest odległa wizja, ale realny scenariusz biznesowy.

Fundacja Digital Poland w swoim najnowszym raporcie State of Polish AI 2021 przedstawiła stan rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce oraz rekomendacje, które pozwolą dotrzymać kroku najlepszym gospodarkom świata. Raport dostępny jest na stronie fundacji: https://www.digitalpoland.org/publikacje.

Zdaniem KPRM skuteczne zaimplementowanie rozwiązań bazujących na AI do polskiej gospodarki może podnieść dynamikę wzrostu PKB o 2,65% rocznie. Wzrost napędzany sztuczną inteligencją jest celem uchwalonej przez rząd polityki rozwoju AI w Polsce. Efektywna realizacja wszystkich celów nie będzie możliwa jednak bez dogłębnej analizy rynku, dlatego fundacja Digital Poland postanowiła sprawdzić kondycję krajowego ekosystemu sztucznej inteligencji. Badanie jest pierwszym na rynku, które tak kompleksowo przedstawia wdrożenia i zainteresowanie rodzimych spółek sztuczną inteligencją.

Ekosystem AI w Polsce

Z przeprowadzonych przez Fundację Digital Poland badań wynika, że polskie spółki zajmujące się sztuczną inteligencją zwykle działają w małych zespołach, od pięciu do dziesięciu pracowników. Największy kapitał ludzki gromadzą korporacje, które stać na sfinansowanie zespołów liczących ponad 40 osób. Ponad połowa firm rozwijających produkty i usługi AI osiąga siedmiocyfrowe zyski, a 8% notuje przychody powyżej 50 mln zł.

Sztuczna inteligencja niewątpliwie pozostaje domeną dużych aglomeracji. To globalny trend ze względu na dostęp do środowiska akademickiego oraz do przemysłu z wystarczającymi funduszami na wsparcie procesów R&D. Pierwsze miejsce na mapie polskiego AI od lat zajmuje Warszawa. Stolica skupia blisko 45% firm rozwijających produkty i usługi oparte na narzędziach AI. Jest to możliwe dzięki zagranicznym korporacjom, które lokują tu swoje centrale. Na kolejnych miejscach plasują się Kraków, Trójmiasto, Wrocław, Poznań i Katowice.

Utrudniona współpraca firm i nauki

Polska wciąż jest na wczesnym etapie wdrożenia rozwiązań opartych na AI. Jednym z powodów jest brak efektywnej współpracy firm i jednostek naukowych. Najczęściej przybiera ona formę zatrudniania pojedynczych badaczy z uczelni, a nie współpracy z instytucją. Chociaż 47% badanych organizacji zatrudnia naukowców, zaledwie 13% z nich wymienia dane z ośrodkami akademickimi.

Rozwiązania AI w branży security

Firmy AI świadczą usługi głównie w takich sektorach, jak IT i telekomunikacja (58%), finanse i bankowość (41%) czy handel, w tym e-commerce (34%). Wydaje się jednocześnie, że kilka sektorów jest mało zainteresowanych inwestycjami w rozwiązania sztucznej inteligencji, m.in. turystyka (2%), rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo (3%), ochrona środowiska (3%), bezpieczeństwo i obrona (8%). Należy jednak podkreślić, że oferta dla tych sektorów gospodarki nie jest zbyt duża (rys. 1).

Większość firm AI świadczy usługi dla sektorów finansowo-bankowego (49%) i ubezpieczeniowego (28%), handlu (42%) i ochrony zdrowia (32%). Zespoły naukowe zajmujące się sztuczną inteligencją są skoncentrowane na pracy naukowej (75%) oraz na rzecz sektora IT i telekomunikacji (65%). Ponadto 45% pracuje nad rozwiązaniami dla służby zdrowia i 40% dla sektora edukacji. Tylko 7% zajmuje się rozwiązaniami dla branży security. Korporacje najczęściej współpracują z firmami IT i telekomunikacyjnymi – 63% oraz w sektorze finansowo-bankowym 26% i mediach 21% (rys. 2).

Usługodawcy AI koncentrują się na potrzebach korporacji, tylko 17% zespołów pracuje nad usługami lub produktami dla klientów B2C. W przypadku odbiorców B2B usługi świadczone są zazwyczaj dla takich działów, jak R&D (41%), IT i rozwój oprogramowania (40%), BI i analityki danych (39%) oraz innowacji (36%). Tylko niewielu klientów spośród producentów (15%), z działu logistyki (14%), sektora security (14%) czy inżynierów jest odbiorcami rozwiązań AI (rys. 3).

Tylko 6% polskich dużych firm korzysta z uczenia maszynowego. To jedna z najniższych wartości, poniżej średniej w UE. Jest to jednak wynik zbliżony do innych krajów regionu CEE (średnia w całej UE wynosi 11%) (rys. 4).

W Polsce duże zbiory danych (big data) analizuje 26% dużych firm. To nieco mniej niż średnia dla UE (31%), ale to niezły wynik w porównaniu do innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Zauważalna jest różnica w porównaniu z Niemcami (33%) czy Francją (38%), ale nie jest ona duża (rys. 5).

Duże zbiory danych (big data) z inteligentnych urządzeń lub czujników analizuje 26% dużych (powyżej 250 pracowników) polskich firm. To tylko 5 punktów proc. poniżej średniej w całej UE (31%) i najlepszy wynik w grupie nowych członków UE, co może być postrzegane jako niezły wynik, biorąc pod uwagę mniejsze budżety IT w Polsce.

Tylko 7% małych i średnich polskich przedsiębiorstw (10-250 pracowników) korzysta z własnych analiz big data. W rozwiniętych krajach starej UE korzystanie z tego typu analiz w mniejszych firmach jest jednak również dużo niższe – średnia dla całej Unii wynosi 12%.