Hiperautomatyzacja, blockchain, bezpieczeństwo AI, chmura rozproszona i urządzenia autonomiczne to główne zagadnienia, o których zrobi się głośno w tym roku. Będą one dominować w tegorocznych trendach technologicznych.
Poprawianie człowieka przywołuje wizje futurystycznych cyborgów, ale ludzie ulepszają części ciała od setek lat. Okulary, aparaty słuchowe i protetyka przekształciły się w implanty ślimakowe, soczewki kontaktowe. Nawet laserowa chirurgia oka stała się powszechna. A gdyby naukowcy mogli ulepszyć mózg, aby zwiększyć pamięć, lub wszczepić chip do dekodowania wzorów neuronowych? Co będzie, jeśli egzoszkielety staną się standardowym mundurem dla osób pracujących w przemyśle samochodowym, umożliwiając im podnoszenie nadludzkich ciężarów? A jeśli lekarze będą mogli wszczepiać czujniki, aby śledzić, jak leki przemieszczają się w ciele?
Technologia jest teraz na progu wychodzenia poza ulepszenia, które zastępują ludzkie możliwości, w ulepszenia, które tworzą nadludzkie zdolności. Wpływ tych zmian na świat i biznes sprawia, że poprawianie ludzi jest jednym z 10 strategicznych trendów technologicznych wg Gartnera, które będą stwarzać szanse rozwoju w ciągu najbliższych od pięciu do dziesięciu lat.
Trendy są oparte na idei „inteligentnych przestrzeni zorientowanych na człowieka”, co oznacza rozważenie, w jaki sposób te technologie wpłyną na ludzi (tj. klientów, pracowników) i miejsca, w których żyją (tj. dom, biuro, samochód).
– Te trendy mają głęboki wpływ na nas i miejsca, w których mieszkamy – powiedział Brian Burke, wiceprezes ds. badań w firmie Gartner, podczas Gartner 2019 IT Symposium/Xpo ™ w Orlando na Florydzie. – Zamiast tworzyć nowe technologie, a następnie badać potencjalne ich zastosowania, organizacje muszą najpierw wziąć pod uwagę kontekst biznesowy i ludzki.
Trendy te nie istnieją w oderwaniu, liderzy IT muszą zdecydować, która kombinacja trendów najbardziej sprzyja innowacji i jest zgodna z ich strategią. Dla przykładu sztuczną inteligencję (AI) w postaci uczenia maszynowego (ML) z hiperautomatyzacją i przetwarzaniem brzegowym można łączyć, aby stworzyć wysoce zintegrowane inteligentne budynki i przestrzenie miejskie. Z kolei te kombinacje technologii umożliwiają dalszą demokratyzację technologii.
Trend 1.
Hiperautomatyzacja
Automatyzacja wykorzystuje technologię do automatyzacji zadań, które kiedyś wymagały udziału ludzi. Hiperautomatyzacja zajmuje się zastosowaniem zaawansowanych technologii, w tym sztucznej inteligencji (AI) i uczenia maszynowego (ML) w celu coraz większej automatyzacji procesów i wspomagania ludzi. Obejmuje ona szereg narzędzi, które można zautomatyzować, ale odnosi się również do wyspecjalizowanej automatyzacji, tj. odkrywania, analizowania, projektowania, automatyzacji, pomiaru, monitorowania, ponownej oceny. Hiperautomatyzacja często powoduje powstanie cyfrowego bliźniaka organizacji. Ponieważ żadne pojedyncze narzędzie nie może zastąpić człowieka, hiperautomatyzacja obejmuje dziś kombinację narzędzi, w tym zrobotyzowaną automatyzację procesów (RPA), inteligentne oprogramowanie do zarządzania przedsiębiorstwem (iBPMS) i sztuczną inteligencję, której celem jest podejmowanie decyzji w coraz większym stopniu opartych na sztucznej inteligencji.
Chociaż nie jest to główny cel, hiperautomatyzacja często skutkuje stworzeniem cyfrowego bliźniaka organizacji (DTO), umożliwiając wizualizację interakcji funkcji, procesów i kluczowych wskaźników wydajności, aby uzyskać lepszą wartość. DTO staje się następnie integralną częścią procesu hiperautomatyzacji, zapewniając w czasie rzeczywistym ciągłą analizę otoczenia organizacji, znacząco stymulując możliwości biznesowe.
Trend 2.
Wszechdoświadczenie
Wszechdoświadczenie zastępuje ludzi znających się na technologii na technologię rozumiejącą ludzi. W tym nurcie tradycyjna idea komputera ewoluuje od jednego punktu interakcji, obejmując interfejsy wielosensorowe i wielowymiarowe, takie jak urządzenia do noszenia i zaawansowane czujniki elektroniczne.
Domino’s Pizza np. stworzyła coś więcej niż posiłek zamawiany przez aplikację, wprowadziła bowiem autonomiczne pojazdy, rozwiązania umożliwiające śledzenie zamówionej pizzy i komunikację opartą na zaawansowanych technologicznie głośnikach. W przyszłości trend ten stanie się tzw. doświadczeniem ambientowym, ale obecnie wszechdoświadczenie koncentruje się na przeżyciach, które wykorzystują rozszerzoną rzeczywistość (AR), wirtualną (VR), rzeczywistość mieszaną, wielokanałowe interfejsy człowiek-maszyna i technologie sensoryczne. Połączenie tych technologii może być wykorzystane do prostej nakładki AR lub wciągającej rzeczywistości VR.
Trend 3.
Demokratyzacja
Demokratyzacja technologii oznacza zapewnienie ludziom łatwego dostępu do wiedzy technicznej lub biznesowej bez obszernego (i kosztownego) szkolenia. Koncentruje się na czterech kluczowych obszarach: tworzeniu aplikacji, danych i analizie, projektowaniu i wiedzy.
Często jest określany jako „dostęp obywatelski” (powszechny dostęp do informacji), co doprowadziło do wzrostu liczby osób zajmujących się danymi i programistów.
Demokratyzacja pozwoliłaby np. twórcom oprogramowania generować modele danych bez posiadania specjalistycznej wiedzy, jaką posiadają specjaliści. Zamiast niej polegaliby na sztucznej inteligencji generującej kod i automatyzującej proces testów.
Trend 4.
Ulepszanie człowieka
Ulepszanie ludzi polega na wykorzystaniu technologii w celu poprawy poznawczych i fizycznych doświadczeń danej osoby. Fizyczne ulepszanie zmienia zdolność fizyczną poprzez wszczepienie lub umieszczenie technologii wewnątrz lub na ciele. Przykładem mogą być branża motoryzacyjna lub górnicza, w których używa się ubrań, aby poprawić bezpieczeństwo pracowników. W innych branżach, np. w handlu detalicznym, urządzenia noszone na ciele są używane do zwiększenia wydajności pracowników.
Augmentacja fizyczna dzieli się na cztery główne kategorie: augmentacja sensoryczna (słuch, wzrok, percepcja), ulepszenie funkcji biologicznych poprzez zastosowanie dodatków (egzoszkielety, protetyka), ulepszenie mózgu (implanty w leczeniu napadów) i ulepszenie genetyczne (gen somatyczny i terapia komórkowa).
Wspomaganie poznawcze zwiększa zdolność człowieka do myślenia i podejmowania lepszych decyzji, np. poprzez wykorzystywanie informacji i aplikacji w celu poprawy uczenia się lub zdobywania nowych doświadczeń. Zwiększanie zdolności poznawczych obejmuje również pewną technologię z kategorii ulepszania mózgu, ponieważ są to implanty fizyczne, które zajmują się rozumowaniem poznawczym.
Ulepszanie człowieka ma szereg implikacji kulturowych i etycznych, np. użycie technologii CRISPR do wzmocnienia genów ma znaczące implikacje etyczne.
Trend 5.
Przejrzystość i identyfikowalność
Ewolucja technologii powoduje kryzys zaufania. Ponieważ konsumenci stają się bardziej świadomi sposobu gromadzenia i wykorzystywania ich danych, organizacje dostrzegają również rosnącą odpowiedzialność za ich przechowywanie i gromadzenie. Ponadto AI i ML są coraz częściej wykorzystywane do podejmowania decyzji, wyręczając w tym ludzi, przyczyniając się do ewolucji kryzysu zaufania, co wzmaga zapotrzebowanie na wyjaśnienie działania AI i zarządzanie AI. Ten trend wymaga skoncentrowania się na sześciu kluczowych elementach zaufania: etyce, uczciwości, otwartości, rozliczalności, kompetencjach i spójności.
Na całym świecie jest wprowadzane ustawodawstwo, podobne do rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO), nadające kierunek ewolucji i ustanawiające podstawowe zasady postępowania.
Trend 6.
Wzmocnienie brzegu sieci
Przetwarzanie brzegowe to topologia, w której przetwarzanie informacji, ich gromadzenie i dostarczanie są umieszczone bliżej źródeł informacji, kierując się zasadą, że utrzymanie lokalnego i rozproszonego ruchu zmniejszy opóźnienia. Obejmuje to całą technologię w Internecie Rzeczy (IoT). Wzmocnienie brzegowe przyczynia się do tworzenia podstaw inteligentnych przestrzeni, przybliżając kluczowe aplikacje oraz usługi bliżej ludzi i urządzeń, które ich używają.
Do 2023 r. na brzegu sieci może być ponad 20 razy więcej inteligentnych urządzeń niż w zwykłych urządzeniach IT.
Trend 7.
Chmura rozproszona
Chmura rozproszona oznacza dystrybucję publicznych usług chmurowych do lokalizacji poza fizycznymi centrami danych dostawcy chmury, które są nadal kontrolowane przez dostawcę. W chmurze rozproszonej dostawca chmury jest odpowiedzialny za wszystkie aspekty architektury usług: dostarczania, operacji, zarządzania i aktualizacji. Ewolucja od scentralizowanej chmury publicznej do rozproszonej chmury publicznej wprowadza nową erę przetwarzania w chmurze.
Chmura rozproszona umożliwia lokalizację centrów danych w dowolnym miejscu. Rozwiązuje to zarówno problemy techniczne, takie jak opóźnienie, jak i wyzwania regulacyjne, takie jak suwerenność danych. Oferuje także zalety obu usług: chmury publicznej i prywatnej chmury lokalnej.
Trend 8.
Urządzenia autonomiczne
Urządzenia autonomiczne, w tym drony, roboty, statki i maszyny, wykorzystują sztuczną inteligencję do zadań zwykle wykonywanych przez ludzi. Ta technologia działa na podstawie danych zebranych w sposób półautonomiczny lub w pełni autonomiczny, w różnych środowiskach, w tym w powietrzu, na morzu i na lądzie. Chociaż obecnie autonomiczne urządzenia funkcjonują głównie w zamkniętych obiektach, takich jak kopalnie lub magazyny, ostatecznie ewoluują, aby funkcjonować w otwartych przestrzeniach publicznych. Autonomiczne urządzenia przejdą również z funkcjonowania samodzielnego do współpracujących rojów, takich jak roje dronów używane podczas Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 2018 roku.
Urządzenia autonomiczne nie mogą jednak zastąpić ludzkiego mózgu i działają najskuteczniej w oparciu na wąsko zdefiniowanym, dobrze sprecyzowanym celu.
Trend 9.
Praktyczny blockchain
Blockchain jest rodzajem rozproszonej księgi rachunkowej, z rozwijającą się chronologicznie uporządkowaną listą podpisanych kryptograficznie, nieodwołalnych zapisów transakcyjnych udostępnianych wszystkim uczestnikom sieci. Pozwala również stronom na prześledzenie historii zasobów od początku ich powstania, co jest korzystne dla tradycyjnych aktywów, ale może też być wykorzystane do innych zastosowań, takich jak śledzenie chorób przenoszonych przez żywność, aż do pierwotnego dostawcy. Umożliwia także dwóm lub więcej stronom, które się nie znają, bezpieczną interakcję w środowisku cyfrowym i wymianę wartości bez potrzeby powiadamiania scentralizowanego organu.
Kompletny model blockchain składa się z pięciu elementów: współdzielonej i rozproszonej księgi rachunkowej, niezmiennej i identyfikowalnej księgi rachunkowej, szyfrowania, żetonizacji i mechanizmu rozproszonego publicznego konsensusu. Blockchain pozostaje jednak niedojrzały w przypadku wdrożeń korporacyjnych z powodu szeregu problemów technicznych, w tym słabej skalowalności i interoperacyjności.
Blockchain, który pojawia się już w eksperymentalnych i małych projektach, będzie w pełni skalowalny do 2023 r.
Obecnie korporacyjne łańcuchy bloków przyjmują praktyczne podejście i wdrażają tylko niektóre elementy pełnego łańcucha. W ten sposób uniezależniają księgę rachunkową od poszczególnych aplikacji i uczestników, a replikując ją w sieci rozproszonej, tworzą wiarygodny zapis istotnych wydarzeń. Każdy z uprawnionym dostępem widzi te same informacje, a integrację upraszcza wspólny łańcuch bloków. Konsensus jest obsługiwany przez bardziej tradycyjne modele prywatne.
Trend 10.
Bezpieczeństwo AI
Ewoluujące technologie, takie jak hiperautomatyzacja i urządzenia autonomiczne, oferują możliwości transformacji w świecie biznesu. Tworzą jednak również luki w zabezpieczeniach i nowe potencjalne punkty ataku. Działy bezpieczeństwa muszą sprostać tym wyzwaniom i mieć świadomość, jak sztuczna inteligencja wpłynie na poziom zabezpieczenia ich firm.
Bezpieczeństwo AI ma trzy kluczowe perspektywy:
- Ochrona systemów wykorzystujących AI – zabezpieczanie danych treningowych AI, koncepcji szkoleniowych i modeli ML.
- Wykorzystanie sztucznej inteligencji do poprawy bezpieczeństwa – używanie ML do zrozumienia wzorców, odkrywania ataków i automatyzacji części procesów cyberbezpieczeństwa.
- Przewidywanie wykorzystywania AI przez atakujących – identyfikacja ataków i obrona przed nimi.
Opracowano na podstawie Raportu Gartner
Gartner jest wiodącą firmą badawczą i doradczą założoną w 1979 r. Wychodzi znacznie poza standardowe badania technologiczne, aby zapewnić kierownictwu wyższego szczebla w przedsiębiorstwach niezbędne informacje biznesowe, porady i narzędzia, których potrzebują, aby osiągnąć najważniejsze cele i zbudować organizacje przyszłości.
