W ostatnich latach obserwujemy dynamiczne zmiany w życiu ludzi, społeczeństw i państw. Jednym z istotnych aspektów tych przemian są kwestie związane z bezpieczeństwem. W tym obszarze branża ochrony osób i mienia odgrywa kluczową rolę.
Łukasz Koch

Jeszcze 25 lat temu usługi ochrony bazowały głównie na dużych zespołach pracowników ochrony, których zadaniem było zapobieganie niepożądanym incydentom oraz ochrona mienia klienta. Procedury i raporty były wówczas opracowywane głównie w formie papierowej. Obecnie, w obliczu zmieniających się trendów oraz oczekiwań klientów, coraz częściej mówimy o kompleksowych systemach ochrony łączących różne elementy: zespoły pracowników ochrony, procedury operacyjne, systemy informatyczne, monitoring wizyjny oraz systemy zabezpieczeń technicznych. W dużych organizacjach coraz bardziej widoczna staje się automatyzacja procesów, digitalizacja dokumentacji oraz zastosowanie systemów informatycznych wspomagających zarządzanie bezpieczeństwem.

Tego rodzaju systemy są dostosowywane do potrzeb obsługiwanej firmy oraz jej budżetu, a także skutecznie zabezpieczają jej mienie przed różnymi rodzajami ryzyka. Ponadto coraz częściej są one ściśle zintegrowane z procesami wewnętrznymi klienta, obejmując nie tylko identyfikację i zabezpieczenie kluczowych obszarów, ale także koordynację pracy zewnętrznych serwisów, szkolenia pracowników, zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego, obsługę recepcji, zarządzanie dostępem itp.

Wraz z tymi zmianami ewoluowała również rola pracowników ochrony fizycznej. W początkowym okresie funkcjonowania branży istotne były wizerunkowe oddziaływanie pracownika ochrony oraz jego sprawność fizyczna. Miernikiem skuteczności ochrony były przede wszystkim zespół pracowników – im większy, tym lepiej – oraz jego widoczna obecność. Na przykład w dużych obiektach przemysłowych i handlowych na jednej zmianie pracowało od 33 do 35 osób, których zadania były ograniczone do pewnego obszaru oraz podejmowania interwencji w przypadku zagrożeń.

Ostra konkurencja cenowa oraz kryzys na rynku pracy w latach 2007–08 doprowadziły jednak do fali optymalizacji, która spowodowała redukcję personelu i roboczogodzin oraz wymusiła zmiany w sposobie wykonywania zadań przez zespół ochrony. W rezultacie od pracowników ochrony zaczęto stopniowo oczekiwać więcej – ich praca stała się bardziej złożona i wymagająca. Ponadto, po roku 2010, wzrosła dostępność rozwiązań technicznych, które mogły być wykorzystywane na większą skalę w działaniach komercyjnych. Spadek cen tych rozwiązań oraz ich lepsza jakość i skuteczność, w połączeniu z rosnącymi kosztami pracy, spowodowały zmiany w oferowanych rozwiązaniach dotyczących systemów ochrony.

Zmiany te przyspieszyły w okresie pandemii, która brutalnie uświadomiła, jak łatwo obiekt może pozostać bez fizycznej ochrony w sytuacji szybkiego rozprzestrzeniania się groźnej infekcji. W odpowiedzi na to klienci stali się jeszcze bardziej otwarci na wprowadzanie rozwiązań technicznych, elektronicznych i informatycznych, które mogły ograniczyć takie ryzyko. W rezultacie obecnie w dużych obiektach wystarczy od 6 do 9 pracowników na jedną zmianę. Oznacza to, że w ciągu ostatnich 25 lat liczebność personelu ochrony – w obiektach zaawansowanych technicznie – mogła się zmniejszyć nawet o 70%. Oczywiście nie wszędzie zmiany zachodzą z taką dynamiką – nadal są takie organizacje, które w niewielkim stopniu korzystają z nowoczesnych rozwiązań, i tam liczba pracowników ochrony oraz sposób realizacji usługi nie ulegają zmianie.

W związku z tym, aby dobrze i sprawnie realizować usługi ochrony, pracownik musi dobrze znać specyfikę klienta, potencjalne ryzyka oraz rozumieć cele działania i przypisaną mu odpowiedzialność. Wraz z rozwojem technologicznym i zmianami na rynku pracy zadania firmy ochrony stają się coraz bardziej złożone i wymagające, a pracownik musi mieć nie tylko predyspozycje fizyczne, ale także kompetencje interpersonalne, umiejętność rozwiązywania problemów oraz obsługi systemów i technologii stosowanych w obiekcie.

Aby skutecznie sprostać tym wyzwaniom, niezbędne jest systemowe inwestowanie przez firmy ochrony w działania rozwojowe oraz szkolenia pracowników ochrony. Wynagrodzenie pracowników powinno odzwierciedlać ich doświadczenie i kompetencje, a to wymaga zmiany archaicznego systemu rozliczeń godzinowych na bardziej adekwatne do jakości, skuteczności oraz zaawansowania technologicznego realizowanych usług.

Badania i symulacje dotyczące przyszłości zawodu pracownika ochrony obrazują wysoki wskaźnik możliwości zastąpienia tej grupy przez systemy i urządzenia, co potwierdza zmiany zachodzące w branży. Niemniej jednak, pomimo postępu technicznego, niektóre obowiązki – takie jak udzielanie pierwszej pomocy, kontrola imprez masowych czy ochrona VIP-ów – nadal wymagają fizycznej obecności człowieka. W związku z tym przyszłość pracy pracowników ochrony może ewoluować w kierunku pełnienia funkcji operatorów systemów bezpieczeństwa, jednakże nadal będą oni odgrywać kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa fizycznego oraz reagowaniu na nietypowe sytuacje.

Zmiany zachodzące w branży ochrony osób i mienia wymagają od pracowników ochrony coraz większych kompetencji i elastyczności. Firmy ochrony powinny odpowiednio reagować na te zmiany, inwestując w rozwój swoich pracowników oraz dostosowując się do nowych wymagań rynku, aby zapewnić wysoką jakość świadczonych usług. ⦁

Polski Związek Pracodawców Ochrona
ul. Koszykowa 61, 00-667 Warszawa
biuro@pzpochrona.pl
www.pzpochrona.pl