Małgorzata Rejman
Bezpieczeństwo pożarowe budynków to jeden z obszarów ochrony, którego wszyscy jesteśmy beneficjentami. Jako użytkownicy biurowców, budynków mieszkalnych, obiektów handlowych i sportowych oraz innych miejsc użyteczności publicznej każdego dnia potencjalnie możemy uczestniczyć w ewakuacji. Aby była skuteczna, wymaga cyklicznych szkoleń zarówno ze strony osób odpowiedzialnych za jej przeprowadzenie, jak i naszej. Z pomocą przychodzą rozwiązania techniczne wspomagające proces ewakuacji.
Ryzyka związane z zagrożeniem pożarowym i zapobieganie im to priorytet systemów bezpieczeństwa. Statystyki wskazują, że o ile ogólna liczba pożarów spada, o tyle z roku na rok wzrasta liczba pożarów w budynkach użyteczności publicznej i mieszkalnych. Rośnie liczba przeprowadzonych ewakuacji, ale i ofiar śmiertelnych.
| Rodzaj zdarzenia | 2020 r. | 2021 r. |
| Ofiary śmiertelne w wyniku pożarów | 486 | 516 |
| Ranni w wyniku pożarów | 2594 | 2444 |
| Pożary ogółem | 128 754 | 106 447 |
| Pożary w obiektach użyteczności publicznej | 2010 | 2234 |
| Pożary w obiektach mieszkalnych | 31496 | 33860 |
| Ewakuacja w obiektach użyteczności publicznej i obiektach mieszkalnych z powodu pożaru i miejscowych zagrożeń |
3215 | 3307 |
„Dane statystyczne KG PSP” [źródło: KG PSP, 02.11.2022]
Przebywając w budynkach, możemy być pewni, że w myśl art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie ppoż. …osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu* zabezpieczyła obiekt przed zagrożeniem pożarowym. Statystyki wskazują jednak, że głównymi powodami pożarów w budynkach są nieostrożne obchodzenie się z ogniem, wady urządzeń i instalacji oraz umyślne podpalenia. Powodem może być też brak regularnych przeglądów instalacji i urządzeń.
| Powód pożaru | ||||||||
| Liczba pożarów ogółem | Nieostrożność osób dorosłych (NOD) przy posługiwaniu się ogniem otwartym, w tym papierosy, zapałki | Wady urządzeń i instalacji elektrycznych, w szczególności przewody, osprzęt oświetlenia, odbiorniki bez urządzeń grzewczych | Podpalenia (umyślne), w tym akty terroru | |||||
| Rodzaj obiektu/rok | 2020 r. | 2021 r. | 2020 r. | 2021 r. | 2020 r. | 2021 r. | 2020 r. | 2021 r. |
| Obiekty użyteczności publicznej | 2009 | 2234 | 273 | 261 | 533 | 529 | 190 | 223 |
| Obiekty mieszkalne | 31490 | 33860 | 3074 | 2981 | 2149 | 2196 | 1546 | 1391 |
„Dane statystyczne KG PSP [źródło: KG PSP, 02.11.2022]”.
Wszystkie statystycznie najczęstsze powody pożarów to czynniki niezależne od usług bezpieczeństwa pożarowego, dlatego tak istotne są procedury na wypadek wystąpienia ognia i działania usprawniające proces ewakuacji.
Securitas smartIN jako wsparcie procesu ewakuacji
Jednym z narzędzi wykorzystywanych przez Securitas do wspierania procesu ewakuacji jest system smartIN. Rozwiązanie, którego głównym zadaniem jest usprawnienie procesu awizacji gości, automatycznie wpisuje osoby przebywające w budynku na listę ewakuacyjną i wyrejestrowuje po jego opuszczeniu. Aktualizacja w czasie rzeczywistym stanowi znaczące wsparcie dla koordynatorów ewakuacji. W razie zagrożenia pożarowego dysponujemy imienną listą i numerami do wszystkich osób w budynku. Większość dużych firm nie prowadzi rejestracji pracowników przebywających w biurze, a system pracy zdalnej zdecydowanie pogłębił tę sytuację. Bez systemowych rozwiązań trudno zweryfikować, czy wszyscy opuścili budynek.
Bezpieczna ewakuacja
Przepisy o ochronie ppoż. nakazują, aby właściciel lub zarządca obiektu przeznaczonego dla ponad 50 osób, będących jego stałymi użytkownikami, (…) powinien co najmniej raz na dwa lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji z całego obiektu. Próbna ewakuacja ma na celu zapoznać wszystkie osoby z drogami i znakami ewakuacyjnymi, z miejscami zbiórek i przechowywania gaśnic. Niestety w biurach ewakuacje są zazwyczaj zapowiadane i często pracownicy chcący ich uniknąć wybierają tego dnia pracę w trybie home office.
Jak wygląda próbna ewakuacja? Ćwiczenia przeprowadza się w warunkach bezstresowych, jest zapowiedziana, wszyscy bez problemu wychodzą, korzystając z dróg ewakuacyjnych. Zupełnie inaczej wygląda to w sytuacji realnego zagrożenia – pojawia się stres, a znalezienie bezpiecznego wyjścia pogłębiają zadymienie i brak oświetlenia. Gdy ewakuujemy się z miejsca, w którym jesteśmy po raz pierwszy i nie znamy drogi ewakuacyjnej, strach często przeradza się w panikę.
Badania wskazują, że w sytuacji zagrożenia w nieznanym miejscu tylko 38% osób widzi oznakowanie ewakuacyjne! W ekstremalnych warunkach ogień może odciąć nam drogę wyjścia i będziemy musieli ewakuować się, skacząc z budynku.
Czy taki scenariusz można przećwiczyć? Czy da się próbnie i bezpiecznie ewakuować się z płonącego budynku? W praktyce jest to niemożliwe, ponieważ przepisy jednoznacznie zabraniają skoków ćwiczeniowych na skokochrony i ratownicze poduszki pneumatyczne. I tu przychodzi z pomocą wirtualna rzeczywistość – VR (Virtual Reality).
Ewakuacja w technologii VR
Szansą, aby doświadczyć skoku z płonącego wieżowca w bezpiecznych warunkach i poczuć realną adrenalinę, jest wirtualna rzeczywistość. Securitas przeprowadza próbne ewakuacje, wykorzystując technologię VR. Szkolenie pozwala na wierne odwzorowanie pożaru i konieczności ewakuacji z wyższego piętra budynku. Uczestnik podczas szkolenia doświadcza realnych sytuacji kryzysowych, jego jedyną drogą ucieczki z płonącego budynku jest skok na skokochron lub przejście dwóch metrów po kładce do kosza strażackiego. Emocje są bardzo naturalne. Uczestnik widzi płonącą przestrzeń za sobą, musi wybić szybę, stanąć na krawędzi okna i skoczyć. W dole widać nadjeżdżającą straż i rozkładany skokochron, słychać komunikaty strażaków. Aplikacja reaguje na brak reakcji uczestnika, co wzmaga realność sytuacji. O ile patrząc na płonące za nami biuro jesteśmy świadomi, że to rzeczywistość wirtualna, o tyle sam skok, podjęcie decyzji i emocje są zbliżone do realnych warunków.
Wirtualnie czy jednak tradycyjnie?
Czy szkolenie VR może zastąpić tradycyjną próbną ewakuację? Nie! Ewakuacja próbna przeprowadzona w budynku, w którym często przebywamy, pozwala osobom na poznanie dróg ewakuacji i miejsc przechowywania gaśnic. Jest szansą na praktyczną weryfikację i aktualizację istniejących procedur, sprawdzenie systemów, identyfikację słabych punktów i ich poprawę. To także szansa sprawdzenia reakcji pracowników i koordynacji akcji przez wyznaczone osoby. Regularnie przeprowadzana ewakuacja kształtuje i utrwala prawidłowe nawyki.
Szkolenie VR daje niepowtarzalną okazję doświadczenia sytuacji niemożliwych do odtworzenia w warunkach innych niż wirtualne. Dodatkową jego wartością są towarzyszące emocje i strach. Nie wszyscy się na ten wirtualny skok (a wystarczy zrobić mały krok) decydują, co tylko dowodzi konieczności przeprowadzania takich szkoleń i przełamywania bariery strachu. W sytuacji zagrożenia ważna jest każda minuta. Czasem krótkie chwile decydują o naszym życiu.
Szkolenie ppoż. w rzeczywistości VR zaprezentowaliśmy naszym klientom podczas Security BootCamp 2022. Planujemy również je powtórzyć podczas kolejnych wydarzeń organizowanych przez a&s Polska.
Securitas Polska
Postępu 6
02-676 Warszawa
securitas@securitas.pl
