Dominik Grządzielewski
Securitas Polska
Powoli, ale nieuchronnie drony stają się częścią naszego życia. Nikt nie zwraca już uwagi na kamery obserwujące nas niemal od momentu wyjścia z domu. Wręcz przeciwnie, w miejscach monitorowanych czujemy się bezpieczniejsi. Podobnie jest z dronami, dostępnymi dla każdego, chociaż nie zawsze i nie wszędzie można ich używać. Co jednak istotniejsze, możliwości dronów są coraz szersze, a zastosowanie w zasadzie nieograniczone.
Drony powszechnie wykorzystuje wojsko, sektor eventowo-rozrywkowy przy produkcjach filmowych, korzystają z nich geodeci do pomiarów terenu i tworzenia map. Drony to jednak nie tylko wygodny sprzęt do robienia zdjęć i filmów. Wyposażone w kamery termowizyjne mogą mierzyć poziom wilgotności gruntu i na tej podstawie podejmowane są decyzje o nawadnianiu upraw. Drony wyposażone w sensory mierzące poziom cząsteczek stałych PM 1/PM 2,5 oraz PM 10 monitorują stan zanieczyszczenia powietrza, a ratownicy wykorzystują drony do poszukiwań osób na wodzie i szybkiego dostarczania samonapełniających się powietrzem kamizelek ratunkowych.
A jak wygląda sytuacja w branży security? Securitas od dłuższego czasu monitoruje rozwój rynku bezzałogowych statków powietrznych (BSP) i zmiany w regulacjach prawnych. Potencjał wykorzystania dronów jest duży, choć regulacje prawne bardzo go ograniczają. Obecnie koncentrujemy się głównie na wprowadzeniu dronów do systemów bezpieczeństwa w dużych obiektach przemysłowych, logistycznych i miejscach, gdzie ochrona peryferyjna jest kluczowa.
Traktujemy je jako narzędzia wspomagające pracowników ochrony. Wyposażenie dronów w kamery wizyjne oraz termowizyjne daje dużo szersze możliwości niż ich stacjonarne wykorzystanie. Również klienci zauważają potencjał w mobilnym zastosowaniu kamer i chcą wprowadzić drony do ochrony swoich obiektów.
Wykorzystanie dronów w ochronie
• Patrole z powietrza
Dron z zamontowaną kamerą szybciej i dokładniej monitoruje znacznie większy obszar niż pracownik ochrony podczas obchodu, a nawet podczas patrolu wirtualnego. Kamera termowizyjna wykrywa intruza, który mógłby zostać niezauważony przez pracownika ochrony. W porównaniu z patrolem wirtualnym (zdalne łączenie się z obiektem za pośrednictwem kamer umieszczonych w strategicznych miejscach), dron może skontrolować każde miejsce. Głośnik zamontowany na dronie pozwala na zdalną komunikację i wezwanie intruza do opuszczenia chronionego terenu. Obraz z kamery może zostać przesłany do centralnej stacji monitorowania, gdzie zostanie przeanalizowany, a w przypadku wykrycia incydentu pracownik CMS natychmiast uruchomi odpowiednią procedurę bezpieczeństwa.
• Monitorowanie miejsc trudno dostępnych
Rurociągi i sieci energetyczne znajdują się często w miejscach, gdzie nie ma infrastruktury pozwalającej na monitoring za pomocą stacjonarnych kamer, i tu drony są niezastąpione. Ponadto umożliwiają szybką diagnozę w przypadku awarii, rozszczelnienia rurociągu czy przegrzewania się kabli energetycznych. Takie zdarzenia będą widoczne w obrazie z kamery termowizyjnej. Monitorowanie terenu dronami ma również charakter prewencyjny i jest skuteczniejsze od kamer stacjonarnych.
Innym przykładem jest kontrola składów i wagonów na bocznicach kolejowych. W przypadku wagonów otwartych można też zweryfikować ich wnętrze i stan przewożonego towaru.
• Wczesne wykrywanie zagrożeń
Pożary na składowiskach materiałów łatwopalnych (węgla, biomasy, siarki, materiałów i surowców składowanych na hałdach) są znanym problemem. Ukryte źródło ciepła w wyniku rozkładu biologicznego lub utleniania chemicznego powoduje wzrost temperatury. Jeżeli masa nie może rozproszyć ciepła szybciej, niż jest ono wytwarzane, może wystąpić samozapłon. Drony z kamerami termowizyjnymi, oprócz obserwacji terenu, dokonają bezdotykowo pomiaru temperatury. Takie rozwiązanie wczesnego wykrywania gorących miejsc i pożarów jest wysoko cenione przez sektor zajmujący się gospodarką odpadami.
• Monitorowanie pokrywy śnieżnej na dachach
Na podstawie obrazu z kamery wizyjnej można szybko określić, jak dużo śniegu zalega na dachach, zwłaszcza dużych hal produkcyjno-magazynowych, i odpowiednio wcześnie zlecić ich odśnieżanie.
• Analiza stanu bezpieczeństwa obiektu
Dzięki spojrzeniu na obiekt z szerszej, a w zasadzie z wyższej perspektywy, można też dostrzec zagrożenia niewidoczne z poziomu ziemi. Dodatkowo wykonanie aktualnych zdjęć obiektu może bardzo ułatwić przygotowanie instrukcji ochrony obiektu oraz odpowiednich procedur bezpieczeństwa.
Ograniczenia w stosowaniu
Sposobów na wykorzystanie dronów w branży security jest dużo, niestety sporo jest jeszcze ograniczeń, które hamują wdrożenie wszystkich możliwości.
Średni czas lotu drona wynosi obecnie 20-30 minut, co w niektórych przypadkach ogranicza ich zadania. Jest to jednak chwilowe utrudnienie. Jeden z czołowych producentów dronów komercyjnych deklaruje, że jego nowy model może wykonywać loty aż do 55 min. Powstają również projekty dronów z silnikiem spalinowym, a także hybrydy spalinowo-elektryczne, jednak są one jednostkowe i bardzo kosztowne.
W przypadku zastosowań, które nie wymagają przemieszczania się drona, a tylko pozostawania przez długi czas w jednym punkcie na dużej wysokości (np. monitorowanie imprez masowych lub demonstracji), możliwe jest podłączenie do stałego zasilania poprzez specjalny system przewodowy.
Regulacje prawne
Drony, jako bezzałogowe statki powietrzne, podlegają – podobnie jak samoloty – przepisom ruchu lotniczego. Do zastosowań komercyjnych, a niewątpliwie takim jest świadczenie usług ochrony, bezwzględnie wymagane jest od operatora posiadanie świadectwa kwalifikacji. Obecnie w zdecydowanej większości przypadków wymienionych wcześniej zastosowań konieczne są uprawnienia BVLOS (Beyond Visual Line of Sight)*, czyli poza zasięgiem wzroku operatora.
Drony poruszają się w przestrzeni powietrznej, która jest trójwymiarowa. Przed przystąpieniem do lotu konieczne jest zweryfikowanie danego obszaru, czy nie znajdują się tam strefy z ograniczeniem lub całkowitym zakazem lotów dronów. Może się zdarzyć, że przed wykonaniem lotu konieczne będzie uzyskanie zgody od zarządcy danej strefy.
Dronów dotyczą również regulacje ochrony danych osobowych i prywatności. Ze względu na wykorzystanie w nich kamer należy dobrze przeanalizować, w jaki sposób i przez kogo będą gromadzone i przetwarzane zarejestrowane materiały.
Koszty
Podobnie jak w przypadku wielu technologii, ceny dronów spadają, jednak problemem jest liczba dronów i dodatkowych pakietów baterii potrzebnych do wykonywania zadań. Kolejnym kosztem jest operator, który musi przejść odpowiednie szkolenia. Należy też przewidzieć jego zmiennika. Biorąc jednak pod uwagę roboczogodziny zaoszczędzone dzięki zastąpieniu tradycyjnych partoli przez patrole wykonywane za pomocą drona, a także spektrum zadań, jakie można wykonać dodatkowo, inwestycja na pewno się zwróci.
Drony Securitas
W Niemczech Securitas jako jedna z pierwszych firm wprowadził drony do obsługi kontraktu Fire & Security w obiekcie Chemical Park Bitterfeld. To jeden z największych obiektów przemysłu chemicznego w Niemczech: powierzchnia 1200 ha, ponad 360 firm (m.in. AkzoNobel, Bayer, Evonik, Heraeus, Guardian), 11 tys. pracowników.
Zastosowany w obiekcie dron jest wyposażony w kamerę wizyjną HD, kamerę termowizyjną, sensory pomiarowe do wykrywania gazów palnych i innych substancji. Wykorzystywany jest m.in. do poszukiwania ludzi (wspomagane technologią termowizyjną), kompleksowej oceny bezpieczeństwa i szybkiej reakcji w przypadku zdarzenia lub zniszczenia. Drony wykonują też standardowo loty kontrolne w zakresie prac konserwacyjnych.
W Polsce jesteśmy obecnie w fazie szkolenia operatorów BSP i wyboru optymalnych rozwiązań, z których będziemy niebawem korzystać. Kolejnym krokiem będą misje testowe w wybranych obiektach. Wszystkie działania w tym kierunku powodowane są głębokim przekonaniem, że za jakiś czas drony w branży security będą codziennym narzędziem pracowników ochrony, zwłaszcza w dużych obiektach przemysłowych i logistycznych.
Securitas Polska
Postępu 6
02-676 Warszawa
securitas@securitas.pl
