Norbert Bartkowiak
ela-compil

Od kilku lat rynek dronów rozwija się intensywnie zarówno w Polsce, jak i na świecie. Do niedawna technologia bezzałogowych statków powietrznych była zastrzeżona wyłącznie dla wojska, dziś ma do niej dostęp niemal każdy. Dostępność jest naturalnie zależna od stopnia skomplikowania, wyposażenia i zasięgu urządzenia.

Drony (bezzałogowe statki powietrzne) mają wiele możliwych zastosowań. Mogą być wykorzystywane nie tylko w ochronie obiektów, ale także w logistyce czy kontroli inwestycji. Są narzędziem, które zarówno poszerza zakres oferowanych usług, jak i znacząco obniża koszty działalności.
Potencjał zastosowania statków powietrznych zwiększają stale ulepszane konstrukcje dronów oraz ich odporność na zjawiska atmosferyczne, coraz większy zasięg, a także bardziej precyzyjne sterowanie. Na poszerzenie zakresu zastosowań urządzeń ma również wpływ dynamicznie rozwijający się rynek telewizji dozorowej i systemów telemetrycznych, w które drony mogą być wyposażone.

Potencjał zastosowania dronów w systemach bezpieczeństwa
Technologia bezzałogowych statków lotniczych ma ogromny potencjał w przypadku systemów bezpieczeństwa. Do patrolowania terenu, którego ochroną dotychczas zajmowało się nawet kilkaset osób, obecnie można użyć tylko jednego drona.
Obszarami zastosowań nowych technologii są również zintegrowane systemy bezpieczeństwa. W roku 2016 na targach SECURITY w Essen firma ela-soft GmbH zademonstrowała integrację „bezzałogowców” z systemem bezpieczeństwa GEMOS.
Wartością dodaną każdej integracji jest efekt synergii w postaci funkcjonalności, jakiej nie posiada żaden z podsystemów. Tak jest również w przypadku, gdy drony zostają „usieciowione” w ramach jednego systemu. Staje się możliwe nawiązywanie interakcji pomiędzy poszczególnymi podsystemami. Integracja systemu GEMOS z bezzałogowymi statkami lotniczymi wydaje się naturalna, biorąc pod uwagę fakt, że w systemie GEMOS od dawna jest wykorzystywana grafika oparta na współrzędnych pozwalających na określenie położenia danego elementu na mapie.
Możliwe jest zatem zdefiniowanie automatycznej trasy przelotu wykonywanego przez dron bez udziału operatora.
Interesującym przykładem jest wykorzystanie dronów wyposażonych w kamery do wsparcia ochrony obwodowej. Może to być np. funkcja patrolowa, zgodnie z którą dron wykonuje zaprogramowany przelot na granicy strzeżonej strefy i przekazuje obraz do stanowiska ochrony obiektu. Dron dokonuje przelotu wg zadanej trasy od punktu A do punktu B, okrążając każdy punkt i przekazując obraz na żywo. Taka misja może zawierać dowolną liczbę punktów trasy i ścieżki.
Obserwatora może wspierać moduł analizy obrazu, który prezentuje ewentualne anomalie w czasie rzeczywistym. Kiedy zostaje osiągnięty końcowy punkt trasy, dron wraca do stacji ładującej. W module kalendarza można również zaplanować misje cykliczne wg założonego wcześniej planu.
Dron może być też poderwany do lotu do konkretnego punktu wskazanego przez system
GEMOS. Można wykorzystać zamontowaną na dronie kamerę do weryfikacji alarmu wywołanego w którymś z podsystemów, np. ochrony obwodowej czy sygnalizacji pożarowej. W przypadku faktycznego wtargnięcia do chronionej strefy operator może przejąć kontrolę nad dronem, aby śledzić ewentualną drogę ucieczki intruza.
Drony mogą być również źródłem sygnału alarmowego, np. gdy podczas zadanego lotu patrolowego pokładowy miernik gazu, temperatury lub kamera termowizyjna wykryją przekroczenie zadanego progu mierzonej wielkości.

Prawny aspekt wykorzystania dronów
W ubiegłym roku (7 września) weszło w życie nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków. Reguluje ono przepisy dotyczące latania bezzałogowymi statkami powietrznymi.
W rozporządzeniu doprecyzowano istniejące przepisy, wyodrębniając statki powietrzne używane rekreacyjnie lub sportowo od bezzałogowych statków powietrznych (dronów), które są przeznaczone do innych celów, m.in. związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej i zarobkowej. Różne zastosowania urządzeń wymusiły konieczność doprecyzowania przepisów odrębnie dla każdej grupy.
Nowe przepisy dotyczące wykorzystania dronów w działalności gospodarczej nakładają na użytkownika obowiązek posiadania świadectwa kwalifikacji bezzałogowego statku powietrznego. Urządzenia te muszą być też wyposażone w tabliczkę znamionową z nazwą podmiotu będącego właścicielem, światła ostrzegawcze (w nocy), kamizelkę ostrzegawczą, system FailSafe oraz instrukcję operacyjną podmiotu.
Więcej informacji na temat szczegółowych przepisów dotyczących zasad wykorzystania dronów znajduje się na stronie Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa.
Wykorzystanie dronów w praktyce jest zatem ograniczone przepisami prawnymi. Zgodnie z nimi odpowiedzialność za wykonywany lot bezzałogowego statku powietrznego ponosi operator. W przypadku sterowania dronem w sposób automatyczny, wg zaprogramowanych sekwencji, występuje kwestia przypisania odpowiedzialności za taki lot.
Integracja dronów w ramach zintegrowanych systemów bezpieczeństwa dopiero nastąpi. Biorąc pod uwagę dynamiczny rozwój branży dronów na rynku europejskim, można oczekiwać, że dokona się to już wkrótce.

Duży wkład będzie miał również rynek polski, od dawna prężnie działający w tym zakresie. Niedawno 16 listopada 2016 r., odbyło się spotkanie Grupy Założycielskiej Inicjatywy Dronowej, składającej się z kilkudziesięciu podmiotów o różnym statusie prawnym. Ich celem jest utworzenie koalicji na rzecz rozwoju polskiego rynku dronów. W tym roku Polska przejmie prezydencję w Komisji Stałej Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej Eurocontrol.

Ela-compil
ul. Słoneczna 15a, 60-286 Poznań
office@ela.pl
www.ela.pl