Stanisław Dziubak, 
Andrzej Sobolewski

Zagrożenia dla infrastruktury telekomunikacyjnej kablowej stanowi jedno z największych wyzwań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa obiektom infrastruktury krytycznej.

Najczęściej przyczynami uszkodzeń infrastruktury kablowej są zdarzenia losowe i starzeniowe oraz działania celowe.
Uszkodzenia losowe i starzeniowe to przede wszystkim:

• roboty budowlane i drogowe, których skutkiem są przecięcia lub zgniecenia kabli oraz uszkodzenia kanalizacji i studni kablowych,
• wypadki komunikacyjne powodujące uszkodzenia podpór linii napowietrznych i szaf ulicznych, uszkodzenia studni kablowych przez pojazdy,
• warunki zewnętrzne: wichury, szkody górnicze, osuwiska gruntu, oblodzenie, uszkodzenia linii napowietrznych przez złamane drzewa,
• błędy w trakcie prac przy utrzymaniu i eksploatacji sieci: przecięcia kabli, zwarcia przewodów, błędne przełączenia, nadmierne zginanie światłowodów,
• starzenie kabli i osprzętu pod wpływem zmian temperatury, wilgoci i wibracji,
• przegryzanie kabli przez szczury i inne zwierzęta.

Elementy sieci napowietrznych i szafy uliczne muszą sporadycznie wytrzymać temperaturę od -40°C zimą do 70°C latem, uwzględniając ich nagrzewanie wskutek nasłonecznienia. W tym ostatnim przypadku temperatura wewnątrz szafy z urządzeniami aktywnymi może przekroczyć nawet 80°C, co prowadzi do niestabilności parametrów, szybkiego starzenia i awarii urządzeń. Z kolei w temperaturze poniżej -25°C dochodzi do trwałego uszkodzenia i utraty pojemności hermetycznych akumulatorów ołowiowo-kwasowych używanych w systemach zasilania rezerwowego.

Uszkodzenia celowe są np. powodowane:

• wandalizmem, dywersją i sabotażem.
  Przecięcie światłowodów w kilku punktach w celu zablokowania mechanizmów protekcji w sieci szkieletowej lub metropolitalnej to tani sposób na sparaliżowanie sieci obsługującej miasto, bank czy przedsiębiorstwo bez używania broni palnej, materiałów wybuchowych. Danych o lokalizacji i funkcji kabli mogą dostarczyć byli pracownicy firm telekomunikacyjnych, użytkujących sieć itp.
  W kraju notowano m.in. przypadki przecinania kabli w celu popsucia reputacji konkurującego operatora lub konkurencyjnej firmy, by przejąć klientów, oraz w wyniku sporów o opłaty za przejście przez nieruchomości lub wynajem kanalizacji kablowej;
• kradzieżą kabli miedzianych w celu ich sprzedaży na złom, często połączoną z uszkodzeniami studni kablowych oraz przecinaniem rur kanalizacji i kabli światłowodowych. Zdarzają się też przypadki nielegalnego korzystania z kanalizacji kablowej – układanie kabli przez obce firmy bez zgody właściciela i opłat; możliwe jest uszkodzenie już istniejącej infrastruktury;
• instalowaniem odgałęzień do przechwytywania danych, także ze światłowodów.

W tym ostatnim przypadku instalacja odgałęzienia przez rozcięcie włókna światłowodowego i wstawienie pasywnego sprzęgacza odprowadzającego 1–20% sygnału powoduje w przesyle sygnału krótkotrwałą przerwę, a następnie trwały wzrost jego tłumienności, zwykle o 0,5–1,5 dB, stanowiący sumę strat sprzęgacza i dwóch złączy spawanych. Odgałęzienie umożliwia też zagłuszanie lub wprowadzanie fałszywych danych. Wspólny port sprzęgacza znajduje się wtedy od strony odbiornika atakowanego łącza. Przerwa włókna podczas montażu odgałęzienia trwa od 2 do 4 minut. To może uniemożliwić wykrycie tego zdarzenia.

Bezpieczeństwo obiektom infrastruktury telekomunikacyjnej może zapewnić monitoring infrastruktury sieciowej.

mgr inż. Stanisław Dziubak Instytut Łączności, Państwowy Instytut Badawczy

dr inż. Andrzej Sobolewski Polska Agencja Przemysłowo-Obronna