Jan T. Grusznic

Kontrola dostępu, telewizja dozorowa, sygnalizacja pożarowa, dźwiękowy systemy ostrzegawczy czy system parkingowy odgrywają ważną rolę w codziennym zarządzaniu hotelem. Dostarczenie pakietu „wszystko w jednym”, współgrającego z posiadanymi systemami do zarządzania usługą, jest kolejnym wyzwaniem dla branży zabezpieczeń. Jednak jest to wyzwanie, które opłaca się podjąć.

Bezpieczeństwo w hotelu zaczyna się od kontroli dostępu

Hotele dysponujące niewielką liczbą pokoi na ogół wykorzystują tradycyjne rozwiązania kontroli dostępu w postaci kluczy fizycznych. W przypadku zgubienia lub przypadkowego zabrania klucza przez gościa trzeba dorobić nowy, a bywa, że konieczna jest wymiana wkładki lub jej przeprogramowanie. Aby zmniejszyć to ryzyko (i związane z nim koszty), do hotelowych kluczy dodawane są nieporęczne breloki. Gdy proceder gubienia kluczy jest nagminny, pozostaje tylko wprowadzenie elektronicznego systemu kontroli dostępu.
Najbardziej popularne w tym względzie są karty-klucze RFID ze względu na ich niską cenę i łatwość obsługi. Choć karty równie łatwo zabrać lub zgubić, jak klucze, to jednak ich zablokowanie i wydanie duplikatu jest szybsze, tańsze i łatwiejsze.

Rozwiązanie to może mieć charakter samodzielnego systemu kontroli dostępu (zwanego także systemem offline), który sprawdza się w mniejszych obiektach i który można szybko wdrożyć bez dużych nakładów finansowych. Wymagane jest tylko podstawowe sterowanie: czytnik lub klawiatura (najczęściej zintegrowane z szyldem zamka), brelok lub karta zbliżeniowa oraz zasilanie (najczęściej jest to bateria montowana w szyldzie od strony pokoju). Każde drzwi można odblokować tylko za pomocą karty-klucza, który został wydany upoważnionemu użytkownikowi.

Ograniczeniem tego rozwiązania jest brak centralnego zarządzania i kontrolowania drzwi. Nie zawsze istnieje też możliwość weryfikacji historii użycia zamka. Każdy klucz elektroniczny jest ręcznie dodawany do każdego indywidualnego kontrolera drzwi, czyli inaczej niż w przypadku kontroli dostępu online, która umożliwia centralną zmianę i aktualizację uprawnień.

System kontroli dostępu online pozwala monitorować przemieszczanie się wszystkich osób na terenie całego obiektu w czasie rzeczywistym. Prawidłowo skonfigurowany zapewnia dostęp określonym osobom do wybranych obszarów w różnym czasie. Na przykład gościom hotelowym można przyznać dostęp do piętra, na którym jest ich pokój, windy, basenu hotelowego czy do restauracji, ale uniemożliwić np. wjazd na inne piętro. Coraz częściej stosowany w hotelach jest system kontroli dostępu właśnie do windy. Zapewnia to bezpieczeństwo gościom, gdyż zapobiega jej nieautoryzowanemu użyciu. Windy hotelowe stanowią newralgiczny punkt łączący część ogólnodostępną ze wszystkimi piętrami hotelu, dlatego warto zadbać o to, aby nie korzystały z nich osoby postronne.

Kontrola dostępu do pokoju hotelowego nie ogranicza się wyłącznie do otwarcia drzwi. Może być wykorzystana również do włączenia zasilania w pokojach, czyli włączenia telewizora, świateł lub dostępu do wyposażenia pokoju hotelowego, np. minibaru. Klucze szyfrowe na karcie są przypisane do poszczególnych pomieszczeń lub stref (m.in. parkingu, SPA), które są dobierane na podstawie rezerwacji, umożliwiając gościom korzystanie z atrakcji znajdujących się w obiekcie.

Według raportu MarketsandMarkets Reserach Private Ltd. Access Control Market Industry Report Size, Share, Growth Drivers, Trends, Opportunities, 2030 popyt na kontrolę dostępu w różnych sektorach, w tym w hotelarstwie, stale rośnie w tempie 8,7% rocznie. Firmy z branży nieustannie poszukują sposobów na ulepszanie poprzednich technologii (kart dostępu, czytników kart itp.) w celu poprawy wydajności, bezpieczeństwa klientów i jakości usług.

Jedną z najbezpieczniejszych metod kontroli dostępu jest biometria, która wielokrotne sprawdziła się w miejscach, w których konieczne jest zapobieganie nieautoryzowanemu wejściu i zagwarantowanie, że tylko upoważniony personel może do nich wejść. Rozwiązania dostępu biometrycznego są jednak drogie i obwarowane wieloma legislacyjnymi obostrzeniami, dlatego nie można ich swobodnie stosować w takich obiektach, jak hotele. Ich użycie ogranicza się zatem do sejfów instalowanych w pokojach hotelowych. Choć większość jest wyposażona w tradycyjny zamek szyfrowy, to coraz popularniejsze stają się zamki wykorzystujące właśnie biometrię, np. odciski palców.

Zapewnienie nowego poziomu doświadczeń związanych z korzystaniem z usług hotelowych jest możliwe przez wykorzystanie coraz popularniejszych, także mobilnych, systemów dostępu. Wykorzystanie smartfonu gościa do przeprowadzenia procesu meldunku, uczynienie z niego karty dostępu do pokoju i umożliwienie za pomocą telefonu zakupu dodatkowych usług staje się trendem w hotelach „bezobsługowych” oraz obiektach wynajmujących apartamenty na krótki okres. To rozwiązanie wykorzystuje łączność przez Bluetooth Low Energy (BLE), zapewniającą wysoką efektywność energetyczną i wydajność (urządzenia wykorzystujące BLE mogą pracować miesiącami bez konieczności wymiany baterii) do śledzenia zasobów, kontroli dostępu, nawigacji w pomieszczeniach i wyświetlania ukierunkowanych treści.

Nawet mały pożar to duży kłopot

W maju br. w jednym z hoteli w Nałęczowie wybuchł pożar. Dzięki przeprowadzonej przez pracowników akcji ewakuacyjnej nikt nie ucierpiał. W akcji gaśniczej brało udział 40 zastępów z PSP i OSP oraz ok. 160 strażaków, sama akcja gaśnicza trwała 12 godzin. Hotel obecnie nie funkcjonuje, a straty oszacowano na miliony złotych. To tylko jedno z takich zdarzeń. W roku 2022 w Polsce odnotowano 410 pożarów przy ponad 9766 obiektach hotelowych i noclegowych działających w kraju. To oznacza, że do pożaru doszło w niemal 4% obiektów. Większość z nich nie miała tak niszczycielskiego przebiegu jak ten w nałęczowskim hotelu. Były to pożary małe, obejmujące niewielką powierzchnię do 70 m2, co można zinterpretować jako spalenie się pojedynczego pokoju hotelowego.

Niezależnie jednak od wielkości pożaru zawsze należy poinformować wszystkich użytkowników o zagrożeniu i szybko przeprowadzić ewakuację. Do alarmowania i ewakuacji osób w obiektach hotelowych najczęściej są stosowane systemy sygnalizacji pożarowej (SSP) i dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO). Jednak nie w każdym przypadku. Na podstawie obowiązujących przepisów dotyczących wymogu korzystania z urządzeń ppoż. systemy sygnalizacji pożarowej należy stosować w obiektach hotelowych oferujących więcej niż 50 miejsc noclegowych. Te mniejsze muszą być wyposażone jedynie w stałe elementy gaśnicze, plany ewakuacji, oświetlenie awaryjne, główny wyłącznik zasilania energią i instrukcję bezpieczeństwa pożarowego.

Tymczasem wczesna detekcja pożaru dzięki zastosowaniu wielokryteryjnych czujek pożarowych, pozwala na niezwłoczne zaalarmowanie osób przebywających w obiekcie. Podstawowym źródłem alarmu są przede wszystkim sygnalizatory akustyczne uzupełnione o sygnalizatory optyczne. Instalacja tych ostatnich jest szczególnie ważna dla osób niesłyszących, a także w pomieszczeniach, w których ze względu na panujące warunki sygnalizatory akustyczne byłyby nieskuteczne.

Ciekawym rozwiązaniem są sygnalizatory adresowalne, które w przypadku wykrycia pożaru mogą być uruchomione w konkretnym pokoju hotelowym. Jest to bardzo wygodne, ponieważ najpierw są powiadamiane osoby w zagrożonym pomieszczeniu. Dopiero po weryfikacji i potwierdzeniu pożaru alarm jest uruchamiany w całej strefie. Projektanci chętnie sięgają też po sygnalizatory adresowalne akustyczno-głosowe, gdyż w hotelach, w których nie ma obowiązku stosowania dźwiękowego systemu ostrzegawczego, znacznie przyspieszają ewakuację. Na rynku są dostępne urządzenia, które mogą mieć wgrywane komunikaty w różnych językach oraz programowalne sekwencje sygnałów akustycznych i głosowych. Jest w nich programowalny także poziom natężenia emitowanego dźwięku czy synchronizacja.

W obiektach hotelowych powyżej 200 miejsc noclegowych konieczny jest dźwiękowy system ostrzegawczy. Jego zadaniem jest m.in. zapewnienie możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych. Właściwe informacje przekazywane w komunikatach decydują o prawidłowym zachowaniu się osób przebywających w obiekcie. Komunikaty muszą zawierać istotne wytyczne wskazujące konkretne postępowanie. Pozwala to uniknąć paniki i niepożądanych reakcji, a tym samym usprawnia i przyśpiesza ewakuację.

Zastosowania DSO nie ogranicza się jedynie do alarmowania w przypadku zagrożeń, chociaż to bez wątpienia ich podstawowa funkcjonalność. Można je wykorzystywać również na wiele innych sposobów, np.

• jako radiowęzeł,
• do nadawania komunikatów reklamowych,
• w celu zapewnienia tła muzycznego w obiektach.

DSO można również integrować z innymi systemami, np. audiowizualnymi, co pozwala na wspólne korzystanie z instalacji i głośników DSO. Tak obszerny wachlarz dodatkowych funkcji systemów DSO pozwala połączyć kilka systemów nagłośnienia w jednym.
Hotel to nie tylko pokoje dla gości. Zazwyczaj mieszczą się w nim restauracja, bar, sale konferencyjne, siłownia, basen czy SPA. W każdym z takim miejsc gość powinien się czuć komfortowo. To priorytet. W każdej z tych stref inwestor może potrzebować odrębnego nagłośnienia, by emitować odpowiednie tło muzyczne lub nadawać komunikaty informacyjne, co właśnie może zapewnić system DSO.

Bezpieczeństwo już od progu

O zadowolenie i bezpieczeństwo gościa hotelowego należy zadbać, gdy tylko przekracza próg obiektu, a w wielu przypadkach jest nim… hotelowy parking. Istotna jest więc wygoda wjazdu i wyjazdu, odpowiednio duże miejsca parkingowe, a dla obsługi – kontrola obłożenia. Kluczowym elementem nowoczesnych systemów parkingowych są kamery ANPR (Automatic Number Plate Recognition), które przechwytują numery tablic rejestracyjnych wjeżdżających i wyjeżdżających pojazdów. Numery te stają się identyfikatorami połączonymi z kontem gościa. Takie rozwiązanie zwiększa poziom bezpieczeństwa. Rejestracja pojazdów na podstawie tablic rejestracyjnych daje obsłudze zawsze aktualne informacje o tym, które pojazdy znajdują się na parkingu, a które go opuściły i kiedy.

Tradycyjne nadzorowanie miejsc parkingowych wymaga dużych nakładów i jest nieekonomiczne. Dzięki rozwiązaniom identyfikującym pojazdy można je zautomatyzować. System natychmiast poinformuje obsługę, że np. konkretny pojazd przekroczył czas parkowania lub został postawiony na miejscu przysługującym innemu gościowi (więcej o systemach ANPR w artykule Odczyt tablic rejestracyjnych – przegląd rozwiązań opublikowanym w „A&S Polska” 1/2023).

Kamery – im mniej widoczne, tym lepiej

Dobrze zaprojektowane i, co ważne, poprawnie wdrożone nowoczesne systemy dozoru wizyjnego okazują się bardzo skutecznym narzędziem zarządzania hotelem czy ośrodkiem wypoczynkowym. Zapewniają zespołom zarządzającym na miejscu analizę niezbędną, by usprawnić świadczenie usług. Systemy obecne na rynku, w tym kamery, zostały doposażone w zaawansowane analizy zawartości obrazu, często bazujące na algorytmach uczenia maszynowego bądź sztucznej inteligencji. Analiza wideo przeprowadzana przez AI dowiodła swojej wartości w wielu aplikacjach, umożliwiając szybkie wykrywanie zagrożeń, weryfikację i reakcję.

Dzięki zastosowaniu rozwiązań sieciowych osoby obsługujące system kamer dozorowych w hotelach nie muszą już tkwić godzinami przed monitorami, aby nadzorować całą nieruchomość. Zamiast tego, dzięki zdalnemu dostępowi, mogą mieć dostęp, np. na smartfonie, do obrazu z kamer w czasie rzeczywistym z dowolnego miejsca. Dzięki sztucznej inteligencji i bezpiecznemu połączeniu internetowemu możliwe jest zwiększenie efektywności i przeglądanie materiału ze zdarzenia zaraz po otrzymaniu informacji o nim. To właśnie w tym obszarze zdalnego monitoringu i usług wirtualnej ochrony AI okazuje się szczególnie korzystna dla hoteli. Usługi zdalnego dozoru obsługiwane przez sztuczną inteligencję, w tym nadzór operacji biznesowych, rozszerzają możliwości systemu dozoru wizyjnego, wykorzystując algorytmy AI do wykonywania pracochłonnych i kosztownych zadań związanych z ochroną i monitorowaniem na miejscu. Odciążają hotelowe zespoły ochrony, a jednocześnie zapewniają użytkownikom całodobowy dostęp do monitoringu. Ten rodzaj wirtualnej ochrony pozwala hotelom zaoszczędzić na kosztach związanych z zatrudnianiem pracowników ochrony.

Systemy zabezpieczeń powinny być jednak dyskretne, aby goście nie czuli się inwigilowani. Na szczęście producenci rozumieją ten aspekt i obiektom, takim jak pensjonaty czy hotele, oferują rozwiązana praktycznie dla gości niedostrzegalne, a jednocześnie zapewniające niezawodną ochronę.

W wysoce konkurencyjnej branży hotelarsko-gastronomicznej niezbędne jest zbieranie i przechowywanie informacji o tym, co dzieje się w budynku i jego otoczeniu. Dane gromadzone z urządzeń monitoringu pozwalają obsłudze na bieżąco reagować na różne wydarzenia, ale także umożliwiają planowanie przyszłości.

Oprogramowanie do analizy obrazów z kamer dozorowych może agregować dane gromadzone przez długi czas, dzięki czemu marketing, operacje i inne działy mogą generować raporty i oceniać trendy zachowań gości. Dane prezentowane w formie graficznej ułatwiają ich analizę, pozwalając ich operatorom wychwycić kluczowe wzorce i normy. Po zdefiniowaniu norm mogą oni skonfigurować logikę zdarzeń w celu wyzwalania alarmów w przypadku wykrycia nietypowych zdarzeń.

Warto jednak pamiętać, że nowoczesne technologie niosą nowe zagrożenia, gdyż mogą być celem cyberataków. Przykładem może być atak hakerów na austriacki Seehotel Jägerwirt, w 2017 r. Za pomocą ransoware’u hakerzy zablokowali zamki hotelowe, a następnie zażądali okupu. Z kolei w 2018 r. eksperci z F-Secure znaleźli poważną lukę w systemie inteligentnych zamków jednego z uznanych producentów, która umożliwiała utworzenie karty master na podstawie dowolnej karty dostępu.

Te przykłady pokazują, że należy zadbać nie tylko o instalację inteligentnych systemów zabezpieczeń, ale przede wszystkim o to, by one same były chronione przed niepowołanym dostępem. Nikt nieproszony nie powinien kręcić się po hotelowym korytarzu i nikt obcy nie powinien buszować w systemach chroniących gości. ⦁