Zbigniew Morawski
Security Solution Engineer
Hikvision Poland

Po licznych pożarach wysypisk śmieci, które dały się we znaki społecznościom lokalnym i stanowiły pożywkę dla mediów, odpowiednie władze postanowiły zobowiązać właścicieli wysypisk do wprowadzenia dodatkowych środków technicznych podnoszących bezpieczeństwo na placach składowych.

Zgodnie z ustawą z 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o odpadach po upływie 6 miesięcy weszło w życie rozporządzenie definiujące szczegóły systemów dozoru wizyjnego VSS. Nabrało ono mocy prawnej 22 lutego 2019 r. Warto przyjrzeć się zapisom aktu zarówno wyższego, jak i niższego rzędu pod kątem wymagań technicznych dla systemów VSS.

W ustawie mamy następujące zapisy:

• prowadzący magazynowanie odpadów lub zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów,
• czas przechowywania materiału to jeden miesiąc (praktycznie 31 dni),
• wizyjny system kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów prowadzi się przy użyciu urządzeń technicznych zapewniających przez całą dobę zapis obrazu i identyfikację osób przebywających w tym miejscu.

Warto zwrócić uwagę na słowo „identyfikacja”, gdyż niesie ono poważne następstwa techniczne odnoszące się do zastosowanego sprzętu oraz sposobu podejścia projektowego do systemów VSS.
Obecnie możemy się również zapoznać z tekstem rozporządzenia. Przytoczmy główne i znaczące dla sposobu zabezpieczenia zapisy, które się tam znajdują:

• monitorowana będzie cała powierzchnia magazynowanych śmieci, łącznie z drogami dojazdowymi oraz okalającym pasem zewnętrznym o szerokości 5 m,
• dla składowisk większych niż 2 ha – pas o szerokości 15 m od zewnątrz składowiska do wewnątrz,
• zarejestrowany obraz z systemu będzie dostępny online dla wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska,
• obraz będzie przechwytywany za pomocą kamer dzień/noc,
• opuszczono rozwiązania rejestracji w chmurze, po warunkiem że łączny czas wyłączenia instalacji w ciągu roku nie może być dłuższy niż 2 dni.

W rozporządzeniu powołano się na zastosowanie normy PN-EN-62676-4:2015-06 w zakresie wymaganych parametrów technicznych urządzeń. Jest to nieporozumienie, gdyż wymieniona seria norm zajmuje się bardziej definiowaniem funkcji systemów VSS, a nie parametrów poszczególnych urządzeń. Pośrednio można się zgodzić, że na podstawie takich danych, jak planowany zasięg, funkcja, ukształtowanie terenu czy warunki oświetleniowe można określić minimalne warunki techniczne dla urządzeń, jednak wymaga to indywidualnego podejścia. Koreluje to z procesem projektowania zalecanego przez normę, w której projektując instalację VSS, pierwszym i podstawowym dokumentem jest tzw. OR, czyli „Wymagania użytkowe”.

Wróćmy jednak do wcześniej wyróżnionego terminu „identyfikacja”. Jest to cel funkcjonalny obrazu, umożliwiający identyfikację osoby ponad wszelką wątpliwość. Aby ten cel zrealizować, trzeba zapewnić kadr, w którym obiekt będzie rejestrowany z rozdzielczością pionową równą co najmniej 250 pikseli/m, a także

• instalację kamer na wysokości głowy człowieka, gdyż instalacja znacznie powyżej może nie zapewnić pełnego widoku twarzy,
• oświetlenie powinno umożliwiać obserwację szczegółowych cech obiektów, takich jak kolor ubrania. Ponadto na potrzeby identyfikacji należy zapewnić oświetlenie twarzy celu.

Sprawdźmy, jak od strony praktycznej wygląda spełnienie wg PN-EN-62676-4 wymogu zapewnienia identyfikacji przez kamery dla osoby o wzroście 180 cm.

Z powyższego wynika, że chcąc spełnić oczekiwania ustawodawcy, w systemach VSS trzeba stosować urządzenia o wysokich rozdzielczościach i dużej czułości. Należy też korzystać z oświetlenia zewnętrznego na poziomie gwarantującym pracę systemu w trybie kolorowym, gdyż identyfikacja wymaga rejestracji wszelkich unikalnych szczegółów. Można pokusić się o szybką symulację, ile kamer będzie potrzeba, żeby zabezpieczyć płaski obiekt typu składowisko o wymiarach 20 x 50 m z 5-metrowym pasem przyległym, zapewniając identyfikację.

Analizując tylko wymagany teren wokół hałdy, otrzymujemy minimalną liczbę kamer wynoszącą 20 szt. Ponadto musimy zapewnić monitoring całego terenu składu. Taka liczba kamer wysokiej rozdzielczości generuje potrzebę stosowania profesjonalnych urządzeń sieciowych oraz – zakładając niewielkie parametry strumienia 3072 Kb/s (kodek H.265, profil średni, 6 fps) – potrzebę stosowania pamięci masowych o pojemności 2 TB kamerę dla zapisu 31 dni.

Zasadne jest pytanie, dlaczego potrzeba tylu kamer, skoro można by zastosować kamery PTZ zapewniające identyfikację wspartą inteligentną analityką kamer stacjonarnych? Zapewne można do tego zagadnienia podejść w ten sposób (i jest to jak najbardziej poprawne), ale w rozporządzeniu pada magiczne słowo „w sposób ciągły” – co wymaga zastanowienia się, jakie intencje przyświecały ustawodawcy chcącemu zapewnić identyfikację osób przebywających w sposób ciągły.

Na koniec zestawiłbym koszty, jakie podano w mediach. Są to szacunkowe kalkulacje Ministerstwa Środowiska. „Gazeta Prawna” podaje w artykule z 19.08.2018 r., że koszt instalacji 16 kamer z rejestratorem wyniesie ok. 16 tys. zł. Najtańsze kamery 8 Mpix (o słabych parametrach) to koszt w granicach 1,5 tys. zł, co przy liczbie 20 sztuk znacznie przewyższa koszty szacunkowe. Do całości należy doliczyć budowę systemu rejestracji, infrastruktury kablowej ziemnej, instalację słupów, oświetlenia, systemu zasilania i transmisji.

Biorąc pod uwagę tak dokładnie opisane wymogi monitorowania składowisk, kluczowe w procesie inwestycyjnym będzie odpowiednie podejście inwestora do rozwiązania problemu. Nie można zakładać, że postawienie kilku słupów z najtańszymi kamerami spełni wymogi formalne. W przypadku jakiegokolwiek zdarzenia niepożądanego należy się spodziewać, że odpowiednie służby poproszą o materiał z chwili zdarzenia i sprawdzą, czy spełnia wymogi formalne.

Wśród rozwiązań poprawnych technicznie znajdą się systemy zarówno oparte na kamerach stacjonarnych, jak i z automatyczną detekcją, a funkcję identyfikacji zapewnią wysokiej jakości kamery PTZ.

Hikvision Poland
ul. Krakowiaków 50, 02-255 Warszawa
tel. 22 460 01 50
faks 22 464 32 11
e-mail: info.pl@hikvision.com